Οργάνωση: Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου-Ερευνητικό Κέντρο, Τομέας Έρευνας, Διαχείρισης και Συντήρησης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και Κειμηλίων. Με την υποστήριξη της Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού.
Διδάσκων: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος (Δρ Θεολογίας και Ελληνικής Παλαιογραφίας, Royal Holloway, University of London).
Στόχοι και σκοποί του Σεμιναρίου: Τα μαθήματα απευθύνονται σε όσους επιθυμούν να έλθουν σε άμεση επαφή με γραπτές πηγές της Θεολογίας, Φιλολογίας, Ιστορίας και Αρχαιολογίας και γενικότερα της χειρόγραφης πολιτιστικής μας παράδοσης.
Στόχος των μαθημάτων είναι η γνωριμία με τον κόσμο του ελληνικού χειρόγραφου βιβλίου από τη Βυζαντινή περίοδο και την Αναγέννηση μέχρι τα μεταβυζαντινά χρόνια. Οι φοιτητές θα γνωρίσουν τον χειρόγραφο κώδικα ως υλικό αντικείμενο και με τη χρήση αντιπροσωπευτικών δειγμάτων, θα εξασκηθούν στην ανάγνωση κειμένων σε μεγαλογράμματη και κυρίως μικρογράμματη γραφή, που παραδίδονται σε ελληνικά χειρόγραφα. Έμφαση δίνεται στην ανάλυση συντομογραφιών και συμπλεγμάτων που χρησιμοποιούσαν οι Βυζαντινοί γραφείς, και γενικότερα σε όλες τις ιδιαιτερότητες που συναντάμε στη χειρόγραφη παράδοση των κειμένων.
Σκοπός των μαθημάτων είναι, με την εξοικείωση στην ανάγνωση και μεταγραφή κειμένων που παραδίδονται σε χειρόγραφους κώδικες από ποικίλους γραφείς σε διαφορετικές περιόδους και γεωγραφικές περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου, οι συμμετέχοντες να αποκτήσουν τις γνώσεις και την μεθοδολογία που θα τους επιτρέψει να μελετήσουν σε βάθος τις γραπτές πηγές στη χειρόγραφη μορφή τους και να προάγουν την έρευνα σε διάφορα επιστημονικά πεδία.
Μέθοδοι διδασκαλίας: Διαλέξεις με την αξιοποίηση των εποπτικών μέσων διδασκαλίας (PowerPoint, internet, databases). Πρακτική εφαρμογή μεθοδολογίας στην μελέτη των αντικειμένων των διαλέξεων (π.χ., Βιβλιογραφικά εργαστήρια, Μεταγραφή και Κριτική των κειμένων, Συντομογραφίες και Συμπλέγματα, Ταυτίζοντας κείμενα και γραφείς, κλπ.) σε ισάριθμα Σεμινάρια με την ενεργή συμμετοχή των σπουδαστών.
Διδασκόμενες ενότητες: Παλαιογραφία, Κωδικολογία, Διπλωματική. Υλικά και όργανα γραφής. Εξέλιξη της ελληνικής γραφής. Μεταγράφοντας ένα κείμενο. Ιδιομορφίες γραφέων και καλλιγραφείων. Αντιγραφή ή υπαγόρευση. Διακόσμηση χειρογράφων. Βιβλιογραφικά εργαστήρια. Σημειώματα (βιβλιογραφικά, κτητορικά, κ.α.). Στάχωση των χειρόγραφων κωδίκων. Συστήματα αριθμήσεως. Περιγραφή χειρογράφων. Χρονολόγηση των χειρόγραφων κωδίκων. Λόγιοι και Γραφείς. Αυτόγραφα κείμενα. Παλαιογραφία στην ψηφιακή εποχή. Κριτική έκδοση κειμένων.
Επιλογή Βιβλιογραφίας
C.M. Briquet, Les filigranes. Dictionnaire historique des marques du papier dèsleur apparition vers 1282 jusqu’en 1600 , vol. 1-4, Paris 1907 (repr. Paris 1976)
E. Gamillscheg-D. Harlfinger, Repertorium der griechischen Kopisten, 800-1600, vol. 1-3 (Vienna, 1981-1997)
H. Hunger, Ο κόσμος του βυζαντινού βιβλίου. Γραφή και ανάγνωση στο Βυζάντιο (μτφ. Γ. Βασίλαρος) (Αθήνα, 1995)
K.-S. Lake, Dated Greek Minuscule Manuscripts to the Year 1200, vol. 1-10 (Boston, 1934-1945).
E. Mioni, Εισαγωγή στην ελληνική παλαιογραφία (μτφ. Ν. Παναγιωτάκης) (Αθήνα, 1994)
Γ. Παπάζογλου, Βυζαντινή βιβλιολογία ή εγχειρίδιον παλαιογραφίας και κωδικολογίας (Κομοτηνή, 2001)
Α. Σιγάλας, Ιστορία της ελληνικής γραφής [Βυζαντινά Κείμενα και Μελέται, 12] (Θεσσαλονίκη, 1974)
M. L. West, Κριτική των κειμένων και τεχνική των εκδόσεων (μτφ. Γ. Μ. Παράσογλου) (Αθήνα, 1989)
Το Σεμινάριο μπορούν να παρακολουθήσουν : Υποψήφιοι διδάκτορες, ανεξάρτητοι ερευνητές, πτυχιούχοι Φιλολογίας, Θεολογίας, Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Αρχειονομίας, ξεναγοί, φοιτητές προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών, Εκπαιδευτικοί, οι οποίοι ανατρέχουν σε κείμενα της χειρόγραφης παράδοσης (φιλόλογοι, ιστορικοί, θεολόγοι), ιερείς, στελέχη ενοριών.
Πληροφορίες: Γραμματεία Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου, κα Βαλίλα Γιαννουτάκη, τηλ. 24210 93551, 93553. E-mail: giannoutaki@acadimia.org
Εγγραφές: Όσοι ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν το Σεμινάριο μπορούν να συμπληρώσουν ηλεκτρονικά την online φόρμα συμμετοχής
Οι θέσεις του σεμιναρίου είναι περιορισμένες.
Η προθεσμία εγγραφής είναι μέχρι την Πέμπτη 3 Οκτωβρίου.
Η πρώτη συνάντηση, θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 9 Οκτωβρίου στις 5 μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο Ι. Ν. Αγ. Νεκταρίου Βόλου (Αντωνοπούλου με Δημάρχου Γεωργιάδου).
Διάρκεια Σεμιναρίου: Η διάρκεια του Σεμιναρίου ορίζεται σε τρία ακαδημαϊκά εξάμηνα, ως τον Ιανουάριο του 2021.
Κόστος-Πληρωμή: Συμβολική εγγραφή 20 ευρώ ανά εξάμηνο. Η πληρωμή μπορεί να γίνει ηλεκτρονικά ή σε κατάστημα της Εθνικής Τράπεζας, έως την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2019, στο λογαριασμό:
ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΒΟΛΟΥ,
IBAN: GR6401108580000085800272511,
Αριθμός Λογαριασμού: 85800272511.
Παρακαλείσθε στη θέση «Αιτιολογία» να βάλετε το ονοματεπώνυμο του συμμετέχοντος και να κρατήσετε την απόδειξη πληρωμής.
