Με ιδιαίτερη επιτυχία συνεχίστηκε για δεύτερη ημέρα σήμερα, 25/8, στις εγκαταστάσεις της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος στα Μελισσάτικα Βόλου, το 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Υπευθύνων Ιερέων και Στελεχών Νεότητος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Το πρωινό πρόγραμμα περιελάμβανε δύο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εισηγήσεις με άξονα την Τεχνητή Νοημοσύνη και τον προβληματισμό που γεννά:
Πρώτος εισηγητής ήταν ο κ. Βασίλειος Κωνσταντούδης, ερευνητής στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, με θέμα της εισηγήσεώς του “Τεχνητή Νοημοσύνη: η πραγματικότητα, τα όρια, οι προκλήσεις”.
Ο εισηγητής επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι στην πραγματικότητα μία λειτουργία προσομοίωσης, μία μαθηματική αναπαράσταση της γλώσσας (Υπολογιστική Γλωσσολογία), η οποία στηρίζεται σε πέντε βήματα.
Το πρώτο είναι η ιεραρχική οργάνωση των δεδομένων και η μοντελοποίησή τους. Όπως η γλώσσα στηρίζεται σε μία ιεραρχία γραμμάτων, λέξεων, προτάσεων, κειμένων, έτσι και ο ψηφιακός κόσμος στηρίζεται στα εικονικά μικροστιγμιότυπα, τα γνωστά pixels, τα οποία τοποθετούνται στον χώρο ιεραρχικά και συνθέτουν τις εικόνες που βλέπουμε. Αντίστοιχα, και η τεχνητή νοημοσύνη στηρίζεται στους αλγόριθμους, που ιεραρχούν τα δεδομένα, αναγνωρίζοντας και συσχετίζοντάς τα σε μία ανάλογη λειτουργία όπως τα νευρωνικά δίκτυα του ανθρώπινου οργανισμού.
Δεύτερον, η τεχνητή νοημοσύνη στηρίζεται σε κανονικότητες, διότι αλλιώς δεν μπορούν να παραχθούν μοντέλα, όμως αυτές οι κανονικότητες δεν έχουν πάντοτε αλήθεια, διότι τα δεδομένα δεν μπορούν να είναι πλήρη. Υπάρχουν αποκλίσεις από την πραγματικότητα, που εξαρτώνται από τις συνθήκες και τον όγκο των δεδομένων. Γι’ αυτό και η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί σε μία προοπτική αυτορύθμισης και βελτιστοποίησης, ανάλογα με τα δεδομένα τα οποία προστίθενται και την επεξεργασία του προηγούμενου σταδίου πριν προχωρήσει στο επόμενο.
Τρίτον, υπάρχει μία μηχανικοποίηση των διανοητικών λειτουργιών, με πρώτο εμπνευστή τον Πασκάλ, ο οποίος έθεσε τις βάσεις για την προσαρμογή της σκέψης, όταν αυτή είναι ανταλλαγή πληροφοριών, με αποτέλεσμα διά της τεχνητής νοημοσύνης να προχωρούμε στη δημιουργία ενός συστήματος που μαθαίνει από τα δεδομένα.
Τέταρτον, η τεχνητή νοημοσύνη λειτουργεί στην προοπτική μιας διαδικασίας μάθησης, εξάγει συμπεράσματα από την προηγούμενη εμπειρία, προσαρμόζεται σε νέα περιβάλλοντα, επιλέγει νέα προβλήματα για να λύσει, λειτουργεί στην προοπτική της δοκιμής, της αξιολόγησης του σωστού και του λάθους, της επιβράβευσης για το σωστό, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα τόσο η μηχανή, όσο και ο χρήστης της να μαθαίνουν και να προχωρούν.
Πέμπτον, το περισσότερο των δεδομένων γεννά νέες σχέσεις, δυνατότητες για επαρκέστερα συμπεράσματα, περισσότερες δοκιμές, καινούργια νοήματα, με αποτέλεσμα η μάθηση από μηχανική να έχει γίνει “βαθιά” μάθηση και σήμερα να έχουμε τα λεγόμενα foundation models, τα οποία στηρίζονται σε ετερογενή δεδομένα.
Για τον εισηγητή δεν υπάρχουν όρια στην τεχνητή νοημοσύνη, αλλά εμείς είμαστε τα όρια. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα πάψει να είναι προσομοίωση διαδικασιών της ανθρώπινης νοημοσύνης από μηχανές και υπολογιστικά συστήματα. Η προσομοίωση μπορεί να βελτιώνεται χωρίς όρια, αλλά δεν παύει να είναι προσομοίωση.
Τέλος, ο εισηγητής επεσήμανε τις προκλήσεις που η εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης προκαλεί στους χώρους της εργασίας και της νέας καθημερινότητας, της πολιτικής και των αποφάσεων, της επιστήμης και της ερευνητικής σκέψης, της τέχνης και της δημιουργικότητας, καθώς και της θεολογίας και της θέασης του ανθρώπου.
Μάλιστα, για την θεολογία η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας προνομιακός χώρος, διότι μπορεί να βοηθήσει στην συγκέντρωση του πνευματικού πλούτου της ορθοδοξίας, του έργου των Πατέρων της Εκκλησίας και στην ανάπτυξη του περιεχομένου της πνευματικότητας, αρκεί να είναι ενταγμένη στη ζωή της εκκλησιαστικής κοινότητας. Τα κείμενα του ChatGpt απαιτούν προσωπική τριβή και γνώση, για να κριθούν ως προς την αλήθειά τους και δεν πρέπει να μένουμε στην ευκολία της καταγραφής και της σύνθεσής τους. Γι’ αυτό και χρειάζεται να καλλιεργηθεί και με ευθύνη της Εκκλησίας η Ηθική της Τεχνητής Νοημοσύνης, ενώ σαφέστατα η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις σχέσεις των μελών του Σώματος του Χριστού. Είναι προσομοίωση, βοηθά στην επικοινωνία των προσώπων, αλλά δεν μπορούμε να σχετιζόμαστε με μηχανές που δεν έχουν προσωπική, ανθρώπινη υπόσταση.
Δεύτερη εισηγήτρια ήταν η κ. Λυδία Κορναράκη, Εκπαιδευτικός και Θεολόγος στην Ελληνογαλλική Σχολή «Άγιος Ιωσήφ», μίλησε με θέμα «Τεχνητή Νοημοσύνη: Μία θεολογική προσέγγιση». Στην ομιλία της, μέσα από φιλοσοφικές αναφορές, θεολογικά κείμενα και παραδείγματα από τη σύγχρονη τεχνολογία, ανέδειξε το ερώτημα της σχέσης ανθρώπου και μηχανής. Τόνισε ότι η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί εργαλείο που μπορεί να διευκολύνει τη ζωή, αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει την έννοια του «προσώπου» όπως αυτή νοείται στη Χριστιανική Θεολογία. Υπογράμμισε πως η μοναδικότητα του ανθρώπου βρίσκεται στη σχέση αγάπης με τον Δημιουργό, κάτι που καμία μηχανή δεν μπορεί να μιμηθεί. Κλείνοντας, επισήμανε ότι η πρόκληση δεν βρίσκεται στην ίδια την τεχνολογία, αλλά στον τρόπο που ο άνθρωπος θα την αξιοποιήσει, θέτοντας ως αναγκαία τη διαμόρφωση ενός ηθικού και νομικού πλαισίου με κέντρο τον άνθρωπο και όχι τη μηχανή.
Μετά το μεσημεριανό γεύμα, οι σύνεδροι παρακολούθησαν, με τη βοήθεια εποπτικού υλικού, την παρουσίαση των κατηχητικών βοηθημάτων που εκδίδουν οι Ιερές Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Ακολούθησε γόνιμος προβληματισμός και διαλογική συζήτηση, με τη συμμετοχή των συνέδρων, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν σκέψεις και να εμβαθύνουν σε ζητήματα που συνδέουν την επιστήμη με τη θεολογία.
Μετά το μεσημεριανό γεύμα, οι σύνεδροι χωρίστηκαν σε ομάδες και παρακολούθησαν βιωματικά κατηχητικά εργαστήρια στους χώρους του Συνεδριακού Κέντρου, τα οποία απευθύνονταν σε διαφορετικές ηλικιακές και κοινωνικές ομάδες:
1. «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον» (Γέν. 1,26) – για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας.
Υπεύθυνος: Αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβύτερος Λάζαρος Μαρόγιαννης, Θεολόγος – Πληροφορικός (Ι.Μ. Κηφισίας).
2. «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον» (Γέν. 1,26) – για παιδιά του Δημοτικού.
Υπεύθυνος: Αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβύτερος Χρήστος Κούσπαρης, Δάσκαλος (Ι.Μ. Πειραιώς).
3. «Ποιήσωμεν (μετ)ἄνθρωπον;» – για εφήβους.
Υπεύθυνος: Αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβύτερος Θεμιστοκλής Μουρτζανός, Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος (Ι.Μ. Κερκύρας).
4. «Ποιήσωμεν (μετ)ἄνθρωπον;» – για τη φοιτητική συντροφιά και τη σχολή γονέων.
Υπεύθυνος: Αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβύτερος Αντώνιος Καλλιγέρης, Διευθυντής Ιδρύματος Προστασίας της Οικογενείας (Ι.Α. Αθηνών).
5. «Γνωριμία με τη γλώσσα του Ευαγγελίου» – για μαθητές Δημοτικού.
Υπεύθυνος: Αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Γανωτής, Δάσκαλος (Ι.Α. Αθηνών).
Η ημέρα ολοκληρώθηκε με διάλογο στην αίθουσα Δημητριάς, παρουσία των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Φθιώτιδος Συμεών, Δημητριάδος Ιγνατίου και του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Αχελώου Νήφωνος.
Οι εργασίες του Συνεδρίου θα συνεχιστούν αύριο με Στρογγυλή Τράπεζα με θέμα:
«Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί ἡ Τεχνητή Νοημοσύνη αναφορικά με την ποιμαντική εὐθύνη και την κατηχητική διακονία μας»,
με τη συμμετοχή των:
Σεβ. Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου, Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου, του Ελλογιμωτάτου Καθηγητού κ. Κωνσταντίνου Κορναράκη και της Ελλογιμωτάτης κ. Σωτηρίας Ορφανίδου.
