Μετά τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας, κατά τήν ὁποία ἑορτάσαμε τήν ἀληθινή πίστη, ἐρχόμαστε σήμερα στή δεύτερη Κυριακή τῶν Νηστειῶν, στήν Κυριακή τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, γιά νά δοῦμε τί σημαίνει πρακτικά αὐτή ἡ ὀρθή πίστη.
Σήμερα συναντοῦμε τόν Ἰησοῦ σ’ ἕνα σπίτι στήν Καπερναούμ. Σ’ ἕνα σπίτι πού γέμισε ἀπό ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι στριμώχνονται μέχρι τήν ἐξώπορτα, προκειμένου ν’ ἀκούσουν τά ζωήρρυτα λόγια τοῦ Μεγάλου Διδασκάλου. Μέ- σα σ’ αὐτό τό πλῆθος ἔρχονται καί τέσσερις φίλοι, οἱ ὁποῖοι μεταφέρουν πάνω στό κρεβάτι του ἕναν παράλυτο. Ἐπειδή ἀδυνατοῦν νά διαπεράσουν τό πλῆθος καί νά φτάσουν στόν Χριστό, ἀποστεγάζουν τή σκεπή τοῦ σπιτιοῦ καί κατεβάζουν τόν ἀνάπηρο κυριολεκτικά οὐρανο- κατέβατο μπροστά στόν Κύριο. «Ἰδών δέ ὁ Ἰησοῦς τήν πίστιν αὐτῶν» θεράπευσε τόν ἀσθε- νή πρῶτα ἀπό τήν ἐσωτερική ἀναπηρία τῆς ἁμαρτίας καί δεύτερον ἀπό τήν ἀναπηρία τοῦ σώματος, γιά νά ἀποδείξει στούς δύσπιστους ὑποκριτές ὅτι ἔχει τήν ἐξουσία νά τό κάνει αὐτό.
Σ’ αὐτό τό θαῦμα ὁ Κύριος προχώρησε «ἰδών τήν πίστιν» τῶν φίλων τοῦ παραλύτου. Σήμερα ἀκοῦμε αὐτό τό περιστατικό, καθώς τιμᾶμε τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ, γιά νά στοχαστοῦμε πάνω στά χαρακτηριστικά τῆς ἀληθινῆς πίστης. Ἡ ὀρθόδοξη πίστη ἔχει δύο γνωρίσματα πού τήν κάνουν ξεχωριστή καί μοναδική. Τό πρῶτο εἶναι ἡ ἐμπιστοσύνη στόν Θεό. Τό δεύτερο εἶναι ἡ πρακτική ἀγάπη καί συμπαράσταση στόν συνάνθρωπο.
Κατά πρῶτον, ἡ Ὀρθοδοξία δέν εἶναι μία ἀπό τίς πολλές φιλοσοφίες τοῦ κόσμου. Ὁ σήμερα τιμώμενος ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μαζί μέ ὅλους τούς ὑπόλοιπους πατέρες μᾶς ἔχουν διδάξει ὅτι ἡ ὀρθή πίστη εἶναι τρόπος ζωῆς. Εἶναι ἡ ζωή μαζί μέ τόν Χριστό. Εἶναι ἡ ζωή πού ἀναπτύσσεται μέσα ἀπό τήν ἀπέραντη ἐμπιστοσύνη στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ. Ὁ ὀρθόδοξος χριστιανός ζεῖ καί κινεῖται μέ βάση τή γνωριμία πού ἔχει μέ τόν Κύριο. Ἔχει ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη πώς ὁ Θεός τόν βλέπει, τόν παρακολουθεῖ, προνοεῖ, φροντίζει γιά ὅλα τά θέματά του. Ὁ Θεός εἶναι πάντοτε καί παντοῦ παρών. Ἐκπληρώνει κάθε ἀνάγκη. Ὁ Θεός ἐπιθυμεῖ νά ἔχει σχέση μέ τόν ἄνθρωπο. Ὁ πιστός καλλιεργεῖ αὐτή τή σχέση μέ τόν Θεό μέσ’ ἀπό τήν προσευχή, τόν πνευματικό ἀγώνα, τή συμμετοχή στά μυστήρια, τήν προσφορά τῆς ἀγάπης πρός κάθε κατεύθυνση.
Ἡ πίστη εἶναι ζωή. Εἶναι ζωή πού φαίνεται. Φανερώνεται ἀπό τή συμπεριφορά τοῦ πιστοῦ. Ἐκδηλώνεται ἀπό τή συνέπεια πού ὑπάρχει ἀνάμεσα στή θεωρία καί στήν πράξη. Ἡ πίστη χτίζει δεσμούς ἐμπιστοσύνης μέ τόν Θεό. Ὁ ἄνθρωπος πού προσεγγίζει τόν Θεό μέ πίστη, πλησιάζει μέ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη. Ξέρει ὅτι ἔρχεται στόν Πατέρα. Ἔρχεται σ’ ἕναν Πατέρα πού δέν ἔχει μικρότητες, πού δέν κρατάει πικρίες, πού δέν εἶναι δικαστής καί τιμωρός. Ἔρχεται σ’ ἕναν Πατέρα πού ἀγαπάει, πού ἀνοίγει πάντοτε τήν ἀγκαλιά Του, πού συγχωρεῖ ἀκόμη καί τά πιό φρικτά λάθη, πού ἡ δικαιοσύνη Του ἐφαρμόζεται μέσ’ ἀπό τήν ἀγάπη Του. Ἐμπιστεύεται ὁ πιστός τόν Θεό, διότι ἔχει τήν πεποίθηση ὅτι θά γίνει τό καλύτερο. Μέσ’ ἀπό τήν ἐμπιστοσύνη αὐτή κτίζεται μία δυνατή σχέση. Μέσ’ ἀπό τήν ἐμπιστοσύνη στόν Θεό ἐκδιώκεται καί ἐξαφανίζεται κάθε ἄγχος καί κάθε ἀγωνία ἀπό τή ζωή. Μέ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στήν ἀποδοχή τοῦ Θεοῦ ὁ πιστός προχωράει στόν δρόμο τῆς θεογνωσίας. Γνωρίζει γιά τόν Θεό καί γνωρίζεται μέ τόν Θεό. Ὅσο προοδεύει σ’ αὐτή τή σχέση, τόσο γεύεται τίς ἄκτιστες ἐνέργειες καί τήν ὑπέρκοσμη χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, ἐνῶ ὁ Θεός μένει ἀμέθεκτος στήν οὐσία Του, γίνεται μεθεκτός στίς ἄκτιστες ἐνέργειές Του. Ἡ πίστη, λοιπόν, γίνεται ἡ μετοχή τοῦ πιστοῦ στή ζωή τοῦ Θεοῦ, ὅπως ὑπάρχει ἡ μετοχή τοῦ Θεοῦ στήν ὕπαρξη τοῦ πιστοῦ.
Τό δεύτερο γνώρισμα πού κάνει τήν ὀρθόδοξη πίστη ξεχωριστή καί μοναδική εἶναι ἡ πρακτική ἀγάπη καί ἁπτή συμπαράσταση στόν συνάνθρωπο. Σήμερα ἔρχονται τέσσερις ἄνθρωποι νά φέρουν τόν παράλυτο κοντά στόν Χριστό. Τί εἶδε ὁ Κύριος σ’ αὐτούς τούς ἀνθρώπους; «Ἰδών δέ ὁ Ἰησοῦς τήν πίστιν αὐτῶν». Εἶδε τήν πίστη τους, ὄχι μόνον σάν ἐμπιστοσύνη πρός τό δικό Του πρόσωπο ἀλλά καί ὡς ἀγάπη πρός τό πρόσωπο τοῦ ἀνάπηρου φίλου τους. Ἡ ἀγάπη γιά τόν πονεμένο παράλυτο τούς ἔκανε εὔστροφους. Τούς ἔκανε ἀδίστακτους! Ξεσκέπασαν ἀκόμη καί τή στέγη τοῦ σπιτιοῦ, γιά νά φέρουν τόν ἄρρωστο μπροστά στόν Χριστό. Τίποτε δέν μπορεῖ νά ἐμποδίσει τήν ἀγάπη. Τίποτε δέν εἶναι ἀδύνατον γιά τήν ἀγάπη. Σήμερα ἡ ἀγάπη ἔγινε πολύ φτηνή. Ἔγινε ἕνα αἴσθημα χωμάτινο. Μιά ἐμπειρία πού ζητάει τήν εὐχαρίστηση. Ἡ ἀγάπη δηλητηριάστηκε ἀπό τόν καιροσκοπισμό. Στήν ἐποχή μας ἡ ἀγάπη ζητάει. Δίνει γιά νά κερδίσει. Χαρίζεται μόνον ὅταν ὑπάρχει ἀνταπόδοση. Ἡ ἀγάπη μολύνθηκε ἀπό τόν ἐγωισμό. Ἔγινε ἐπιθυμία. Ὁδηγεῖ πλέον στήν ἁμαρτία. Γιά τόν ἀληθινό πιστό, ὅμως, ἡ ἀγάπη παραμένει πάντοτε μία πράξη θυσίας. Γιά τόν μαθητή τοῦ Χριστοῦ ἡ ἀγάπη εἶναι προσφορά χωρίς κέρδος, χωρίς ἀνταπόδοση, πολλές φορές καί χωρίς ἀναγνώριση. Ἡ ἀγάπη γιά τόν συνάνθρωπο εἶναι μία ἱερουργία τοῦ μυστηρίου τῆς θεϊκῆς ἀποκάλυψης στόν κόσμο. Ὅπως ὁ Θεός ἀποκαλύπτεται ἔνσαρκα ἀπό ἀπέραντη ἀγάπη, γιά νά ἐξαγιάσει τόν ἄνθρωπο, ἔτσι καί ἡ ἀγάπη τοῦ ἑνός πρός τόν ἄλλο κάνει αὐτή τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ νά ξαναγίνεται πραγματικότητα στό πρόσωπο τοῦ ἀναγκεμένου συνανθρώπου. Δηλαδή, κάθε πράξη θυσίας καί συμπαράστασης πρός τόν διπλανό μας εἶναι μιά ἐπανάληψη τῆς καθόδου τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο. Εἶναι μία μίμηση τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ γιά τόν ἄνθρωπο. Εἶναι ἕνα μονοπάτι ἕνωσης τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό. Γι’ αὐτό ὁ ἄνθρωπος πού ἀγαπάει ἔχει καθαρή συνείδηση καί γεμάτη καρδιά. Ἡ καρδιά του γεμίζει ἀπό Θεό, ἀφοῦ χαρίστηκε στόν διπλανό.
Σήμερα, λοιπόν, πού ἰχνηλατοῦμε τό νόημα τῆς ἀληθινῆς καί ὀρθόδοξης πίστης, καταλήγουμε στό συμπέρασμα ὅτι ἡ πίστη εἶναι ἐμπιστοσύνη στόν Θεό καί προσφορά στόν συνάνθρωπο. Αὐτό βίωσε καί δίδαξε ὁ σήμερα τιμώμενος μεγάλος διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Μᾶς ὑπέδειξε πώς ὁ Κύριος γίνεται μεθεκτός στό μέτρο πού θά Τόν ἐμπιστευτοῦμε καί στό μέτρο πού θά χαρίσουμε τόν ἑαυτό μας στούς ἄλλους. Μακάρι μέ τίς δικές του πρεσβεῖες νά προοδεύουμε καθημερινά στή ζωή τῆς πίστης. Μακάρι νά προσεγγίζουμε ἀδιάκοπα τόν Κύριο καί νά λαμπρυνόμαστε ἀπό τό ἄκτιστο φῶς Του. Μακάρι νά προσεγγίζουμε καί τόν συνάνθρωπο θυσιαστικά, γιά νά ἐξαγιαζόμαστε ἀπό τήν προσφορά μας σ’ αὐτόν. Τότε ἡ πίστη μας θά εἶναι δρόμος σωτηρίας, πύλη πού θά ἀνοίγει πρός τήν ἀπέραντη δόξα καί τή χαρά τοῦ Παραδείσου, ὁ ὁποῖος μᾶς περιμένει νά τόν ἀπολαύσουμε. Ἀμήν.
Επιμέλεια Κειμένου : Πρωτ. Δημήτριος Κατούνης
