Η ανεξίτηλη συμβολή του Κώστα Βάρναλη στην ελληνική λογοτεχνία, στην κοινωνική σκέψη και στον δημόσιο διάλογο αναδείχτηκε από την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου στο αμφιθέατρο “Γ. Κορδάτος” του παραλιακού συγκροτήματος Παπαστράτου του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Η ημερίδα με αφορμή την συμπλήρωση των 50 χρόνων από τον θάνατό του σπουδαίου ποιητή Κώστα Βάρναλη διοργανώθηκε από το Κέντρου Πολιτισμού Ιωλκός, σε συνεργασία με την Μαγνήτων Κιβωτό για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, το Παιδαγωγικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, την Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών, και των Γενικών Αρχείων του Κράτους – Νομού Μαγνησίας.
Μέσα από επιστημονικές προσεγγίσεις, αναγνωστικές αναλύσεις και συζήτηση, φωτίστηκαν όψεις της ποιητικής, κριτικής και ιδεολογικής του πορείας, καθώς επίσης η ανάδειξη των πολλαπλών πτυχών του έργου του Βάρναλη από τον ποιητικό και κριτικό του λόγο έως τη βαθιά κοινωνική και ιδεολογική του σκέψη, η οποία συνεχίζει να εμπνέει και να προκαλεί γόνιμο διάλογο, ακόμα και σήμερα.
Ο Βάρναλης υπήρξε ποιητής, πεζογράφος, κριτικός, δημοσιογράφος, δάσκαλος και στοχαστής. Το έργο του, βαθιά εμποτισμένο από τις αξίες της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, συνεχίζει να αγγίζει και να εμπνέει αναγνώστες και μελετητές.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στη σχέση του Κώστα Βάρναλη με τη Μαγνησία και ειδικότερα με το Πήλιο, έναν τόπο που σημάδεψε βαθιά τη διαδρομή του, καθώς ο μεγάλος ποιητής υπηρέτησε ως φιλόλογος στην Αργαλαστή Πηλίου στις αρχές του 20ού αιώνα, σε μια περίοδο που υπήρξε καθοριστική για την πνευματική του ωρίμανση.
Η ημερίδα με την παρουσία αρκετών συμπολιτών πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του θεματικού έτους της Μαγνήτων Κιβωτού, για την διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος με θέμα: Εκπαίδευση και πολιτιστική Κληρονομιά.
Για τον Κώστα Βάρναλη συμμετείχαν με εισηγήσεις τους οι εξής: Βασίλης Αλεξίου, Καθηγητής Θεωρίας της λογοτεχνίας, ΠΤΔΕ-ΑΠΘ. “Η διαλεκτική της Βαρναλικής ποιητικής”, Δημήτρης Κόκορης , Καθηγητής Νεοελληνικής Γραμματείας στη Φιλοσοφική Σχολή (Τμήμα Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής) του ΑΠΘ. “Η ιδεολογική, λογοτεχνική και κριτική πορεία του Κώστα Βάρναλη”,
Αννίτα Πρασσά, δρ. Ιστορίας , Προϊσταμένη Γ.Α.Κ Μαγνησίας “Συναντώντας τον Κ. Βάρναλη: Mια περιήγηση στα Aρχεία”.
Ένας στρατευμένος ποιητής
Τον συντονισμό της ημερίδας είχε η Μαρίτα Παπαρούση, καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Διδακτικής της Λογοτεχνίας, Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η ίδια τόνισε πως «Ο Βάρναλης είναι από τους σημαντικότερους ποιητές των αρχών του 20ου αιώνα και ένας πραγματικός άνθρωπος με ιδιαίτερους προβληματισμούς. Μάλιστα όσον αφορά την ελευθερία και την κοινωνική δικαιοσύνη υπήρξε ένας στρατευμένος ποιητής. Γι’ αυτό και οι νεότερες γενιές θα πρέπει να έρθουν σε επαφή με μια μορφή ποίησης η οποία δεν μένει, όπως η ποίηση εκείνης της εποχής, μόνο στον εσωτερικό κόσμο και προβληματισμό, αλλά επεκτείνεται και σε ζητήματα κοινωνικά, στρατευμένα τα οποία μας απασχολούν μέχρι και σήμερα έχοντας μια διαχρονική σημασία».
Σχολάρχης στην Αργαλαστή
Η κ. Αννίτα Πρασσά υπογράμμισε πως «Το γεγονός ότι έχουμε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους Μαγνησίας το αρχείο του ελληνικού σχολείου Αργαλαστής, όπου ήταν σχολάρχης το 1910-1911 ο Βάρναλης, ήταν το έναυσμα για τη συνεργασία μας με το Κέντρο Πολιτισμού «Ιωλκός» και την παρουσία μας στην ημερίδα. Η συμμετοχή μας σαν ΓΑΚ είναι η επιμέλεια μιας έκθεσης με αρχειακό και φωτογραφικό υλικό για τη ζωή και το πολύτιμο έργο του Κώστα Βάρναλη. Η έκθεση εστιάζει και στα χρόνια που ήταν δάσκαλος, μια πτυχή που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή».
Πάντρεμα του σαρκασμού και του λυρισμού
Από την πλευρά του ο κ. Βασίλης Αλεξίου σημείωσε πως «ο Κώστας Βάρναλης υπήρξε ένας σπουδαίος ποιητής, από τους πρώτους στρατευμένους ποιητές. Μετά την επιστροφή από το Παρίσι το 1919-1920 θα μας προσφέρει διάφορα σημαντικά έργα και μέχρι το τέλος της ζωής του θα κρατηθεί στην ίδια ρότα επιτυγχάνοντας το πάντρεμα του σαρκασμού και του λυρισμού».
Σπουδαία μορφή για τα ελληνικά γράμματα
Παίρνοντας τον λόγο ο κ. Δημήτρης Κόκορης ανέφερε πως «Ο Βάρναλης αποτελεί μια σπουδαία μορφή για τα ελληνικά γράμματα. Πέρα από το λογοτεχνικό του έργο, ποιητικό και πεζογραφικό, που είναι πολύ σημαντικό, έχει μεγάλη συνεισφορά στην κριτική και την αισθητική. Έχει μια μακρά παρουσία γενικά στο πνευματικό πεδίο με απήχηση και στους σημερινούς αναγνώστες
υπό την έννοια ότι διδάσκεται στα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης ο Βάρναλης έχει απήχηση και στους μελετητές, καθώς έχουν γραφεί ολόκληρα βιβλία για να ερμηνεύσουν την ποιητική του, ενώ επηρέασε και τους ομότεχνους, κάνοντας σχολή στο γράψιμο. Θα ήταν φτωχότερη η λογοτεχνία μας και η κριτική της λογοτεχνίας, αν έλειπαν τα κείμενα των επηρεασμένων από τον Βάρναλη λογοτεχνών. Συνεπώς μιλάμε για μια μείζονα μορφή».
Κατέγραφε τις ανησυχίες των ανθρώπων
Η πρόεδρος του Κέντρου Πολιτισμού «Ιωλκός» κ. Ντία Μουτσινά επισήμανε πως «Δύο ήταν οι λόγοι που αποφασίσαμε να διοργανώσουμε την ημερίδα αφιερωμένη στον Κώστα Βάρναλη. Ο πρώτος είναι η συμπλήρωση 50 χρόνων από τον θάνατό του. Ο δεύτερος λόγος είναι πως το επετειακό έτος της «Μαγνήτων Κιβωτός» επικεντρώνεται φέτος στη σύνδεση εκπαίδευσης και πολιτιστικής κληρονομιάς, οπότε σε αυτό το πλαίσιο τιμούμε προσωπικότητες του πνεύματος που έδρασαν στη Μαγνησία, στη Θεσσαλία αφήνοντας ένα ισχυρό αποτύπωμα. Ένας από αυτούς ήταν και ο Κώστας Βάρναλης, ο ποιητής της κοινωνικής συνείδησης. Γιατί πραγματικά η ποίησή του ήταν αυτή που κατέγραφε τα ιστορικά γεγονότα, τις ανησυχίες των ανθρώπων εκείνης της εποχής και την αγωνία για επιβίωση».
Την εκδήλωση έκλεισε με σύντομο χαιρετισμό ο γραμματέας της «Μαγνήτων Κιβωτός» π. Καλλίνικος Γεωργακόπουλος που συνεχάρη τους διοργανωτές για το μεγάλο αφιέρωμα σε ένα σπουδαίο λογοτέχνη και άνθρωπο, όπως ήταν ο Κώστας Βάρναλης,
