Μιά μάχη παρακολουθήσαμε σήμερα στό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας. Μία σφοδρή σύγκρουση ἀνάμεσα στόν παντοδύναμο Ἰησοῦ καί στόν μισάνθρωπο διάβολο. Ὁ Χριστός ἀνταποκρίνεται στήν ἱκεσία καί στήν τρεμάμενη πίστη ἑνός πατέρα καί ἐλευθερώνει τόν γιό του ἀπό τή δαιμονοπληξία πού ὑπέφερε. Βλέπει στό πρόσωπο τοῦ πατέρα ἕναν ἄνθρω- πο πού ἔχει ἀγαθή διάθεση νά δυναμώσει τήν πίστη του, πού ἔχει τήν καλή προαίρεση νά ἐμπιστευθεῖ τόν Θεό, παρότι δυσκολεύεται ἀπό τόν πειρασμό καί τίς ἐνέργειες τοῦ διαβόλου.
Στό αἴτημα τοῦ πατέρα γιά θεραπεία τοῦ παιδιοῦ ὁ Χριστός τοῦ ἀπαντάει: «εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι». Αὐτή ἡ ἀπάντηση ἔρχεται στά αὐτιά ὅλων μας. Ὅλοι ζητᾶμε ἀπό τόν Θεό χατίρια καί ἐκδουλεύσεις. Τόν παρακαλοῦμε νά τακτοποιήσει διάφορες ὑποθέσεις μας. Σέ ὅλους ὁ Κύριος δίνει τήν ἴδια ἀπάντηση: «εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι». Ὅλα εἶναι δυνατόν νά πραγματοποιηθοῦν, ἀρκεῖ νά αὐξάνουμε τήν πίστη μας. Γιά νά τό καταφέρουμε αὐτό, θά πρέπει νά συνειδητοποιήσουμε κάποιες ἀλήθειες.
Πρῶτον, εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἡ πίστη πολλές φορές συγκρούεται μέ τή λογική. Ἡ σύγκρουση πίστης καί λογικῆς εἶναι ἀναμενόμενη. Ἡ πίστη εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς ἐμπιστοσύνης στόν Θεό. Ἡ λογική εἶναι ἡ συνάρτηση ὅλων τῶν δεδομένων αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Ἡ πίστη ἀγγίζει τόν Ἄκτιστο. Ἡ λογική ἐπεξεργάζεται τό κτιστό. Ἡ πίστη βιώνεται σάν ἐσωτερικό γεγονός. Εἶναι βίωμα τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ λογική βιώνεται ἐξωτερικά καί ἁπτά. Εἶναι βίωμα πού τό ἀντιλαμβάνεται ὁ ἄνθρωπος σωματικά, μέ τίς αἰσθήσεις καί τόν ἐγκέφαλό του. Τά γεγονότα τῆς πίστης δέν μπορεῖ νά τά ἐρευνήσει τό μυαλό, διότι δέν στηρίζονται σέ κτιστά δεδομένα. Ἡ πίστη δέν καταργεῖ τό μυαλό καί τή λογική. Ἡ πίστη ἁπλῶς τά ὑπερβαίνει. Περνάει μέσα ἀπό τή σκέψη, ἀλλά ἁπλώνεται πιό πέρα. Χρησιμοποιεῖ τή λογική, ἀλλά δέν ἐγκλωβίζεται σ’ αὐτή. Λαμβάνει ὑπ’ ὄψιν τά δεδομένα τῆς κτιστῆς πραγματικότητας, ἀλλά πετάει πάνω ἀπό αὐτά, καθώς ἀγγίζει τήν ἄκτιστη ἀλήθεια. Ἡ λογική παρέχει γνώσεις καί βιώματα γήινα καί κοσμικά. Ἡ πίστη δέν καταργεῖ αὐτά τά βιώματα. Στηρίζεται πάνω σ’ αὐτά, γιά νά χαρίσει στόν ἄνθρωπο βιώματα πνευματικά καί ὑπερβατικά. Ὅπως τό ἀεροπλάνο χρειάζεται τόν διάδρομο τοῦ ἀεροδρομίου γιά νά ἀπογειωθεῖ, ἔτσι καί ἡ πίστη χρειάζεται τόν διάδρομο τῆς λογικῆς, γιά νά πετάξει σέ ἄλλες σφαῖρες σκέψης καί ἐμπειρίας. Ἡ σύγκρουση πίστης καί λογικῆς συμβαίνει μόνον ὅταν ἡ λογική προσπαθεῖ νά ἐγκλωβίσει τήν πίστη. Μόνον ὅταν ἡ λογική προσπαθεῖ νά ἡγηθεῖ στήν ἀνθρώπινη σκέψη, συγκρούεται μέ τήν πίστη, διότι ἡ πίστη δέν μπορεῖ νά στριμωχθεῖ στούς νευρῶνες τοῦ ἐγκεφάλου. Ἀνοίγεται σέ μία περιοχή ὅπου δέν ὑπάρχουν δεδομένα καί λογικά συμπεράσματα, σέ μία περιοχή πού τό ἀδύνατον γίνεται ἐφικτό, τό αἰώνιο γίνεται ὁρατό, τό ἄπιαστο γίνεται περιγραπτό. Ὅταν ἡ λογική κατανοήσει τά ὅριά της καί ἐπιτρέψει στήν πίστη νά τή συμπληρώσει, τότε καταπαύει ἡ σύγκρουση πίστης καί λογικῆς. Τότε ἔρχεται ἡ πνευματική καρποφορία. Ἔρχεται ἡ ἀληθινή προκοπή τοῦ ἀνθρώπου καί τό ἀδιάψευστο βίωμα τῆς κοινωνίας μέ τόν Θεό.
Σήμερα ὁ Κύριος λέει στόν πονεμένο πατέρα τοῦ δαιμονισμένου παιδιοῦ: «εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι». Ἡ Ἐκκλησία μᾶς βάζει νά τό ἀκούσουμε αὐτό διότι, δεύτερον, ἡ πίστη εἶναι ἀγώνας ἄσκησης. Καθώς βρισκόμαστε μέσα στό στάδιο τῶν πνευματικῶν παλαισμάτων, διατρέχουμε τή διαδρομή τῶν Νηστειῶν μέ φρόνημα ἀσκητικό. Σήμερα προβάλλεται ὡς παράδειγμα μίμησης ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναῒτης, ὁ συγγραφέας τῆς «Κλίμακος». Εἶναι αὐτός ὁ ἄνθρωπος πού βίωσε τήν πίστη σάν ἄθλημα ἀρετῆς. Βίωσε τή σχέση του μέ τόν Χριστό μέσ’ ἀπό τόν ἀγώνα ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας. Προσέγγισε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μέσ’ ἀπό τήν προσπάθεια νά αὐξήσει τήν πνευματική καρποφορία. Μέ τό παράδειγμα καί τό ἔργο του ὁ σήμερα τιμώμενος Ἅγιος μᾶς ὑπογραμμίζει τή μεγάλη ἀλήθεια ὅτι ἡ πίστη εἶναι τρόπος ζωῆς. Ξεκινάει ὡς θεωρητική ἀλήθεια, ἀλλά δέν παραμένει στό φιλοσοφικό ἐπίπεδο. Ἐπισφραγίζει τή θεωρία μέ τήν πράξη. Ἡ πίστη γίνεται καθημερινότητα. Μέσα στή Μεγάλη Τεσσαρακοστή πεινᾶμε, κουραζόμαστε, στερούμαστε, προσευχόμαστε, μελετᾶμε, ἀγρυπνοῦμε, γιά νά δείξουμε τήν ἀγάπη μας στόν Ἰησοῦ. Δέν ἀρκούμαστε στά λόγια τῆς ἀγάπης. Περικόπτουμε ὅ,τι μᾶς ἀρέσει, γιά νά προσφέρουμε τήν ὁποιαδήποτε ἑκούσια στέρηση ὡς ταπεινό δῶρο στόν Χριστό. Ἐκεῖνος μᾶς δίνει τόν ἑαυτό Του, τό Σῶμα καί τό Αἷμα Του. Νά οἰκειωθοῦμε μαζί Του, νά ἑνωθοῦμε, νά χαροῦμε τήν υἱοθεσία μας ἀπό τόν Οὐράνιο Πατέρα. Ἐμεῖς τί μποροῦμε νά ἀντιπροσφέρουμε; Τίποτε ἀπό τά δικά μας δέν τό ἔχει ἀνάγκη ὁ Κύριος. Ἔτσι Τοῦ χαρίζουμε τίς ἁμαρτίες μας, γιά νά τίς σβήσει. Τοῦ χαρίζουμε καί τήν ἀσκητική προσπάθεια τῆς στέρησης κάποιων ἐξαρτήσεων, γιά νά τό ἐκτιμήσει. Ποτέ ὁ Χριστός δέν ξεχνάει αὐτά πού στερηθήκαμε γιά τήν ἀγάπη Του. Τά καταγράφει καί μᾶς τά ἀνταποδίδει πολλαπλάσια καί μέ πολλούς τρόπους. Ἡ πίστη μέσ’ ἀπό τήν ἄσκηση γίνεται ἀγάπη. Ἀγάπη φανερή, πού βιώνεται καί ἐφαρμόζεται μέ τή ζωή καί τόν ἀγώνα ἐναντίον τοῦ κακοῦ καθώς καί μέ τήν προσπάθεια γιά αὔξηση τοῦ καλοῦ.
Σήμερα ὁ Κύριος μᾶς λέγει: «εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι», γιά νά μᾶς διδάξει, τρίτον, ὅτι ἡ πίστη εἶναι μία κλίμακα ἀρετῆς. Αὐτό εἶναι καί τό περιεχόμενο τοῦ συγγράμματος τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου. Τό ἔργο του ὀνομάζεται «Κλίμαξ», διότι ἡ πίστη εἶναι μία ἀνάβαση στήν πνευματική σκάλα τῆς ἀρετῆς. Κάθε σκαλοπάτι εἶναι μία ἀρετή, τήν ὁποία ὁ πιστός ἀγωνίζεται νά τήν κατακτήσει καί νά τήν κάνει πράξη στήν καθημερινότητά του. Ἡ πίστη εἶναι μία ἀνάβαση ἀπό τά κατώτερα στά ἀνώτερα, ἀπό τό σκοτάδι τοῦ κακοῦ στό φῶς τῆς θείας δόξας. Ἡ πίστη εἶναι μία πρόοδος ἀπό ἐπίπεδο σέ ἐπίπεδο, πού δέν ἔχει τέλος. Ὅλα εἶναι δυνατά γιά ὅποιον πιστεύει. Γιά τόν κόσμο ἡ ἁμαρτία εἶναι παντοδύναμη, τό κακό εἶναι νοοτροπία καί πλέον εἶναι καί δικαίωμα. Ὁ ἄνθρωπος ἔξω ἀπό τόν Θεό ἁμαρτάνει ἀσύστολα, πέφτει χωρίς ἐπιστροφή. Καυχιέται γιά τά λάθη του. Προσπαθεῖ νά τά ἐπιβάλει σάν ἀπαραίτητο στοιχεῖο τῆς ζωῆς. Στήν πραγματικότητα, ὅμως, ὅσο βυθίζεται στό κακό, τόσο πικραίνεται ἀπό τή γεύση τῆς φθορᾶς. Ἡ ἁμαρτία εἶναι τό μεγάλο τραῦμα τοῦ ἀνθρώπου. Σιγά σιγά ὁδηγεῖ πρῶτα στόν πνευματικό καί ὕστερα στόν σωματικό θάνατο. Τό ἀντίδοτο σ’ ὅλη αὐτή τήν καθοδική πορεία πρός τή δυστυχία εἶναι ἡ κλίμακα τῆς ἀρετῆς. Αὐτό πού εἶναι δεδομένο καί ἐπιβεβλημένο γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο ὁ πιστός μπορεῖ νά τό ξεπεράσει, προσθέτοντας τή μία ἀρετή πάνω ἀπό τήν ἄλλη. Ἡ σκάλα τῆς ἀρετῆς ὁδηγεῖ σκαλοπάτι σκαλοπάτι στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ. Μέ τήν καθοδήγηση τοῦ πνευματικοῦ πατέρα ὁ πιστός δυναμώνει καί προοδεύει. Ὅλα γίνονται κατορθωτά, διότι ὁ πιστός ἐμπιστεύεται τόν Χριστό. Δέν ἀποδίδει τήν πρόοδό του στίς δικές του δυνάμεις ἀλλά στή χάρη, μέ τήν ὁποία τόν πλουτίζει ὁ Κύριος.
Σ’ αὐτή τήν ἐποχή, πού τά πάντα γκρεμίζονται, ὁ πιστός ἀπογειώνεται. Καθώς οἱ πολλοί βυθίζονται στό πηγάδι τοῦ θανάτου, ὁ πιστός πετάει στόν αἰθέρα τῆς Ἀνάστασης. Ἐνῶ ἡ ἐλπίδα γίνεται ἄπιαστο ὄνειρο γιά τόν κόσμο, γιά τόν πιστό γίνεται καθημερινή πραγματικότητα. Ἐκεῖ πού οἱ ἄλλοι μπλοκάρουν καί ἀγχώνονται, ὁ πιστός ἐλευθερώνεται καί χαίρεται. Συνδυάζει τήν πίστη μέ τή λογική, δίνει τόν ἀγώνα ἐναντίον τοῦ κακοῦ, ἀνεβαίνει σταθερά τή σκάλα τῆς ἀρετῆς, γιά νά ἀξιωθεῖ ν’ ἀκούσει ἀπό τόν Χριστό: «εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι». Ἀμήν.
Επιμέλεια Κειμένου : Πρωτ. Δημήτριος Κατούνης
