Μέσα στήν ὄμορφη διαδρομή τοῦ Τριωδίου φτάσαμε σήμερα στόν τέταρτο σταθμό. Αὐτός εἶναι ἡ Κυριακή τῆς Τυρινῆς. Σ’ αὐτόν τόν τέταρτο σταθμό τελειώνει ἡ προετοιμασία τῶν ἀθλητῶν τοῦ πνεύματος. Ἀπό αὔριο ἀνοίγει τό στάδιο τῶν ἀρετῶν καί ὅποιος θέλει νά ἀγωνιστεῖ θά εἰσέλθει στόν κυρίως ἀγωνιστικό χῶρο, γιά νά ἐπιδοθεῖ στά ἀθλήματα τῆς ἄσκησης. Ἡ Ἐκκλησία, γιά νά μᾶς βοηθήσει στήν ἀπόφαση τοῦ ἀγώνα, μᾶς βάζει ν’ ἀκούσουμε ἕναν λόγο τοῦ Χριστοῦ, πού μπορεῖ νά νοηματοδοτήσει ὁλόκληρη τήν πνευματική ζωή τοῦ πιστοῦ: «ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καί ἡ καρδία ὑμῶν».
Κανένα ἄθλημα καί κανένας ἀγώνας δέν γίνεται χωρίς καρδιά. Κάθε προσπάθεια τοῦ ἀνθρώπου στέφεται μέ ἐπιτυχία, ὅταν γίνεται ἔντονα ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς του. Ὅ,τι κουβαλάει ὁ ἄνθρωπος στήν καρδιά του, αὐτό βγάζει καί στή συμπεριφορά του. Ἡ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου προσκολλᾶται σέ ὅ,τι θεωρεῖ σημαντικό. Εἶναι ἕτοιμη νά κάνει τά πάντα γι’ αὐτό πού θά κυριαρχήσει μέσα της. Αὐτό πού θεωρεῖ ὁ ἄνθρωπος σάν θησαυρό του, αὐτό γίνεται καί ὁ θησαυρός τῆς καρδιᾶς του. Γιά νά ξεκινήσουμε, λοιπόν, τόν ἀγώνα τῆς νηστείας, πρέπει νά βροῦμε ἕνα θησαυρό μέσα στή νηστεία. Ἐάν λοιπόν θέλουμε νά προσεγγίσουμε τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ, πρέπει νά ἐρευνήσουμε τίς λέξεις «θησαυρός» καί «καρδία».
Τί σημαίνει «θησαυρός» γιά τόν ἄνθρωπο; Θησαυρός γιά τούς ἀνθρώπους εἶναι κάτι πολύτιμο, μοναδικό, ἀναντικατάστατο, ἐπιθυμητό καί κυρίως ἀξιολάτρευτο. Ὡς θησαυρό πολλοί θεωροῦν τά χρήματα καί τά ὑλικά ἀγαθά. Ἄλλοι θεωροῦν τίς ἡδονές καί τίς ἀπολαύσεις τῆς σάρκας. Ἄλλοι πάλι ἔχουν ὡς θησαυρό τους τίς γνώσεις, τά πτυχία, τίς ἐπιστῆμες καί τά διπλώματα. Ὑπάρχουν καί ἐκεῖνοι πού ὁ θησαυρός τους εἶναι οἱ παρέες, οἱ φιλίες, οἱ πολλές γνωριμίες, ὁ μεγάλος κοινωνικός κύκλος, οἱ δημόσιες σχέσεις. Θησαυρός γιά κάποιους εἶναι ἐπίσης ἡ δόξα, ἡ καλή φήμη, τό ἄψογο πρόσωπο πού βγάζουν πρός τά ἔξω. Πολύτιμος θησαυρός γιά πολλούς θεωρεῖται καί ἡ ἐξωτερική ἐμφάνιση. Τό ἄρτιο καί κομψό σῶμα, τό ἀψεγάδιαστο πρόσωπο, οἱ σωστές ἀναλογίες καί τά σπάνια χαρακτηριστικά γίνονται θησαυρός γιά πολλούς ἀνθρώπους. Κάποιοι θεωροῦν θησαυρό τους τήν τέχνη. Τήν ἐκτιμοῦν καί προσπαθοῦν νά τήν ἀποκτήσουν μέ κάθε τίμημα. Ἡ μουσική, ὁ κινηματογράφος, ἡ ζωγραφική, ἡ γλυπτική καθώς καί οἱ ὑπόλοιπες τέχνες κυριαρχοῦν καί γεμίζουν κάποιες καρδιές καί ἔτσι γίνονται σκοπός τῆς ζωῆς.
Ὑπάρχουν ὅμως λίγοι, ἐλάχιστοι, πού ὅλα τά προηγούμενα τά περιφρονοῦν καί τά θεωροῦν κύμβαλα καί σκουπίδια. Δέν ἀγγίζουν τήν καρδιά τους οὔτε τά διαμάντια, οὔτε τά πτυχία, οὔτε οἱ ἡδονές, οὔτε ἡ ἐφήμερη δόξα, οὔτε ἡ μάταιη ὀμορφιά. Ὑπάρχουν κάποιοι, ἐλάχιστοι, γιά τούς ὁποίους ὁ θησαυρός δέν εἶναι κάτι, ἀλλά εἶναι κάποιος. Εἶναι ἐκεῖνοι πού θησαυρό τους ἔχουν τόν Χριστό. Ὁ Χριστός εἶναι ὅ,τι πιό πολύτιμο, πιό ἐπιθυμητό, πιό ποθητό, πιό μοναδικό, πιό ἀξεπέραστο μποροῦν νά νιώσουν καί νά ζητήσουν. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ κορυφή τῶν κορυφῶν. Ὁ Χριστός εἶναι τό κέντρο τῆς ζωῆς τους, τό νόημα, ὁ σκοπός τῆς ὕπαρξής τους. Ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἀσίγαστος πόθος, πού κυριαρχεῖ μέσα τους καί κατευθύνει κάθε σκέψη, κάθε συναίσθημα καί κάθε πράξη στή ζωή τους.
«Ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσται καί ἡ καρδία ὑμῶν» μᾶς λέει σήμερα ὁ Ἰησοῦς. Ἀφοῦ στοχαστήκαμε πάνω στήν ἔννοια τοῦ θησαυροῦ, ἄς δοῦμε τώρα τί σημαίνει ἡ λέξη «καρδία». Ἡ λέξη καρδιά ἔχει διπλή σημασία. Τό πρῶτο καί ἁπλό εἶναι ὅτι ἡ καρδιά εἶναι τό ἐργαλεῖο τοῦ σώματος, τό ὄργανο δηλαδή ἐκεῖνο πού ἐργάζεται ἀκατάπαυστα, γιά νά συντηρεῖ τή ζωή μέσ’ ἀπό τή ροή τοῦ αἵματος. Ὅσο πάλλεται ἡ καρδιά, τόσο ὑπάρχει βιολογική λειτουργία. Ἡ διακοπή τῆς λειτουργίας τῆς καρδιᾶς ἐπιφέρει ἀμέσως τόν σωματικό θάνατο. Ἡ καρδιά, ὅμως, ἔχει καί μία δεύτερη σημασία, πού εἶναι καθαρά ἄυλη καί ὑπερβατική. Ὡς «καρδία» μέσα στά κείμενα τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί κατά τήν πατερική σκέψη νοεῖται τό πνευματικό κομμάτι τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι φτιαγμένος ἀπό δύο ὑλικά, ἀπό ὕλη καί ἀπό πνεῦμα. Τό ὑλικό κομμάτι τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τό σῶμα. Τό πνευματικό κομμάτι εἶναι ἡ ψυχή. Ἡ καρδιά μέ τήν πνευματική σημασία εἶναι τό κέντρο τοῦ ἐσώτατου κόσμου τοῦ ἀνθρώπου, πού μπορεῖ νά εἶναι ἄυλος, ἀλλά εἶναι ἀπόλυτα πραγματικός. Ἡ καρδιά εἶναι τό κέντρο τῆς σκέψης, τῶν συναισθημάτων καί τῆς θέλησης. Ἡ καρδιά εἶναι ὁ ἐσωτερικός χῶρος, ὅπου διαμορφώνεται ὁ χαρακτήρας καί ἡ συμπεριφορά τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ προσωπικότητα τοῦ καθενός εἶναι τό ἀπαύγασμα τῆς καρδίας του. Ὅ,τι κουβαλᾶμε στήν καρδιά μας, αὐτό ἐξωτερι- κεύουμε μέ τά λόγια καί τίς πράξεις μας. Ἡ καθαρότητα τῆς καρδίας προσδιορίζει τήν ποιό- τητα τῆς ἀρετῆς. Ἡ βρωμερή καρδία εἶναι ἡ αἰ- τία τῆς ἁμαρτίας. Ὅπως τό σῶμα ἔχει τά αἰ- σθητήρια ὄργανά του, ἔτσι καί ἡ καρδία ἔχει τό δικό της ὄργανο. Αὐτό εἶναι ὁ νοῦς. Ὁ νοῦς εἶναι τό μάτι τῆς καρδίας. Εἶναι ἡ θύρα ἀπό τήν ὁποία εἰσάγεται τό καλό καί τό κακό μέσα της. Ὁ νοῦς συλλαμβάνει τά πάντα ἀπό τίς αἰ- σθήσεις τοῦ σώματος καί, ἀφοῦ τά φιλτράρει κατά τήν προαίρεσή του, τά διοχετεύει στήν καρδία. Ἐκείνη, ἀφοῦ τά ἐπεξεργαστεῖ, τά μετατρέπει σέ νοοτροπία καί συμπεριφορά. Ὁ καθαρός νοῦς φτιάχνει καθαρή καρδία. Ὁ βρώμικος νοῦς λερώνει τήν καρδία καί τή δηλητηριάζει.
Ἡ ἄσκηση, ἡ προσευχή, ἡ ἐλεημοσύνη, ἡ μελέτη, ἡ νηστεία εἶναι πράξεις πού τίς ἐπιβάλ- λει ἡ καρδία σάν τρόπο ζωῆς, μόνον ὅταν ἀντι- ληφθεῖ σάν ἀπόλυτο θησαυρό τόν Ἰησοῦ. Ὅταν ὁ Χριστός γίνει ὁ θησαυρός τοῦ ἀνθρώπου, ἡ καρδία θά προσκολληθεῖ σ’ αὐτόν τόν θησαυρό καί θά διαμορφώσει ὅλο τόν πνευματικό ἀγώνα καί ὅλη τήν πνευματική ζωή, γιά νά μή χαθεῖ αὐτός ὁ θησαυρός ἀπό μέσα της. Ἡ καρδία πού φωτίζεται ἀπό τό φῶς τοῦ Χριστοῦ φωτίζει ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο καί φωτίζει καί ὁλόκληρο τόν κόσμο.
Γιά νά ξεκινήσουμε τήν προσπάθεια τῆς νηστείας, πρέπει νά θεωρήσει ὁ νοῦς μας ὡς πολύτιμο θησαυρό τόν Χριστό. Ὅταν βάλουμε τόν Χριστό μέσα μας σάν πρόσωπο πού ἀγα- πᾶμε, τότε θά προσκολληθεῖ κοντά Του ἡ καρδία μας. Ἡ σύζευξη τῆς καρδίας μέ τόν Κύριο θά τήν θεοποιεῖ, θά τή λαμπρύνει, θά τήν καθαρίζει καί θά τή δοξάζει. Θά δώσουμε νόημα στόν ἀγώνα τῆς νηστείας, ὅταν τή συνδέσουμε μέ τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Γιά Ἐκεῖνον θά κάνουμε ὅ,τι κάνουμε. Γιά τήν ἀγάπη Του θά παλέψουμε ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας. Ἀπό πόθο γιά τό πρόσωπό Του θά κουραστοῦμε, γιά νά ἀπολαύουμε καί νά ἀπολαύσουμε τό στεφάνι τῆς τελικῆς νίκης, πού Ἐκεῖνος ξέρει νά δίνει στούς τίμιους ἀγωνιστές. Ἀμήν.
Επιμέλεια Κειμένου : Πρωτ. Δημήτριος Κατούνης
