Ἀνάμεσα σέ δυό γραφικά χωριά τοῦ πανέμορφου Πηλίου, τόν Ἅγιο Βλάσιο καί τόν Ἅγιο Γεώργιο Νηλείας, εἶναι χτισμένη ἡ Ἱερά Γυναικεία Κοινοβιακὴ Μονὴ Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν. Σέ ἀπόσταση μισῆς ὥρας ἀπὸ τὸν Βόλο καὶ σὲ ὑψόμετρο 650 μέτρων ἀπό τή θάλασσα, ἀγναντεύει τόν Παγασητικό πάνω ἀπό ἕνα θεαματικὸ φυσικὸ ἐξώστη μὲ πανοραμικὴ θέα.
Οἱ βαθύτερες ρίζες της χάνονται αἰῶνες πρίν, στὰ μέσα Βυζαντινὰ χρόνια, ἐποχὴ κατά τήν ὁποία τὸ Πήλιο, γνωστὸ τότε ὡς «Βουνὸ τῶν Κελλίων» καί «δεύτερο Ἅγιον Ὄρος», ἀποτελοῦσε μιά ὀνομαστὴ μοναστικὴ κυψέλη τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολῆς.
Ἡ πρώτη ἵδρυση τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοποθετεῖται μεταξύ 10ου καί 12ου μ.Χ. αἰῶνα· ἡ δέ ἐπανοικοδόμησή της, μετά τήν ὁλοσχερῆ καταστροφή της ἀπό πειρατές, πιθανότατα τόν 14ο αἰῶνα, στή σημερινή ὑψηλότερη θέση, ἀποδίδεται σέ Ἁγιορεῖτες μοναχούς.
Σημαντική ὑπῆρξε ἡ ἐθνική της δράση κατά τήν Τουρκοκρατία, πτυχή κι αὐτή τῆς πολύπλευρης καί βαθιᾶς ἐπιδράσεώς της στὴ ζωὴ καὶ τὴν ἱστορία τοῦ τόπου, τήν ὁποία «πλήρωσε» μέ τήν πυρπόλησή της ἀπό τούς Τούρκους κατακτητές, κατά τήν ἐπανάσταση στό Πήλιο τό 1823.
Οἱ παλαιότερες κτηριακὲς ἀνακαινίσεις της τοποθετοῦνται στὸν 18ο καὶ στόν 19ο αἰῶνα. Τὴν ἐποχὴ αὐτὴ, τὸ κατανυκτικὸ Καθολικό της, ναός συνεπτυγμένος σταυροειδής ἐγγεγραμμένος μετά τρούλου (ὁ ὁποῖος κατέρρευσε ἀπό καταστρεπτικό σεισμό τοῦ 1955), ἱστορεῖται μέ τοιχογραφίες λαϊκῆς τέχνης, ἐνῶ τό ἀριστουργηματικὸ ξυλόγλυπτο τέμπλο φέρει ἐξαιρετικὲς φορητὲς εἰκόνες τοῦ 1772. Μεταξύ αὐτῶν, ἡ παλαιότερη εἰκόνα τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ (1270 μ.Χ.), γίνεται ὀνομαστή ἀνά τούς αἰῶνες γιά τό πλῆθος τῶν θαυματουργικῶν θεραπειῶν πού ἐπιτελεῖ.
Στὸ ἀποκορύφωμα τῆς αἴγλης της φθάνει ἡ Μονή κατὰ τὸ δεύτερο ἥμισυ τοῦ 19ου αἰῶνα, ἐπὶ ἡγουμενίας τοῦ ὁσιωτάτου Γέροντος Ἱερομονάχου Γαβριὴλ Ἰωάσαφ, καταγομένου ἀπό τό γειτονικό χωριό τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Νηλείας, ἀλλά πνευματικοῦ βλαστοῦ τοῦ ἀσκητικοῦ Ἄθωνα, μιᾶς ἁγίας καὶ ἐμπνευσμένης μορφῆς τοῦ Πηλιορειτικοῦ μοναχισμοῦ τῶν νεωτέρων χρόνων.
Μετὰ τὴν ὁσιακή του κοίμηση τό 1911, καί τήν ἐκδημία τοῦ τελευταίου μοναχοῦ τό 1919, ἡ Μονή παραμένει χωρίς συνοδεία γιά μισό αἰῶνα καὶ ἀπό τή φθορά τοῦ χρόνου καί τῶν σεισμῶν σχεδόν ἐρειπώνεται. Ἡ θαυματουργός εἰκόνα τοῦ Ἀρχιστρατήγου Μιχαήλ συλεῖται καί ἀντικαθίσταται ἀπό νεώτερη, πού φιλοτεχνεῖται τό 1976.
Τήν ἴδια χρονιά, ἡ χάρις τῶν Ἐφόρων τῆς Μονῆς Ἀσωμάτων Δυνάμεων καί οἱ εὐχές τῶν παλαιῶν πατέρων της, τῶν ὁποίων τά χαριτόβρυτα ὀστά φυλάσσονται σήμερα στό ὀστεοφυλάκιό της, ἐργάζονται γιὰ τὴν ἀναγέννησή της, μέ τήν ἐπαναλειτουργία της ὡς γυναικείου Κοινοβίου. Ἡ Γερόντισσα Θεοδούλη (Μαλακατσοπούλου), προερχόμενη ἀπό Μονή τῶν Μετεώρων, «ἀνοίγει» ξανά τό μισοερειπωμένο μοναστήρι, μέ τήν εὐλογία τοῦ τότε Μητροπολίτου Δημητριάδος καί μετέπειτα Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κυροῦ Χριστοδούλου (Παρασκευαΐδη).
Ὡστόσο, ἡ Μονή ἀρχίζει νά ἀναδιοργανώνεται πιό συστηματικά τὸ 1987. Τό ἔτος ἐκεῖνο, ὁ ἐφημέριος τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου Βόλου πρεσβύτερος Ἀντώνιος Ζούπης (†12 Ἰουνίου 2017), ἔγγαμος καί μέ πολλές πνευματικές θυγατέρες πού ἐπιθυμοῦν τή μοναστική ἀφιέρωση, συγκροτεῖ τόν πρῶτο πυρήνα τῆς σημερινῆς μοναστικῆς Ἀδελφότητος, ἀναλαμβάνοντας ἀπό τότε ὡς νέος κτήτωρ, καί γιά τριάντα περίπου χρόνια μέχρι τήν μακαρία κοίμησή του, παράλληλα μέ τήν πνευματική καθοδήγηση τῶν μοναστριῶν, καί τήν ἀνακαίνιση τῆς ἐρειπωμένης Μονῆς.
Σήμερα, ἡ 35μελής μοναστική συνοδεία, μέ Καθηγουμένη τή Γερόντισσα Νικοδήμη (Κίσσα) ἀγωνίζεται νά ἀνταποκριθεῖ στά θέσμια τοῦ ὀρθοδόξου Μοναχισμοῦ, κάτω ἀπό τήν πατρική προστασία τοῦ Ἐπισκόπου της, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δημητριάδος & Ἁλμυ-ροῦ κ.κ. Ἰγνατίου καί τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ πολυσεβάστου Πνευματικοῦ Πατρός της Γέροντος Ἐφραίμ, Καθηγουμένου τῆς Ἱερᾶς Μεγίστης Μονῆς Βατοπαιδίου Ἁγίου Ὄρους.
Μέχρι τίς μέρες μας ἔχει προβεῖ σέ πλεῖστα ἀνακαινιστικά ἔργα τοῦ μοναστηριακοῦ κτηριακοῦ συγκροτήματος καί τοῦ παλαιοῦ Καθολικοῦ. Μέσα σέ αὐτά, σημαντικό σταθμό ἀποτελεῖ ἡ μετά ἀπό 66 ὁλόκληρα χρόνια ἀποκατάσταση τοῦ τρούλου τοῦ τελευταίου, πού ὁλοκληρώθηκε τό 2022, μέ τήν ἐποπτεία τῆς Διεύθυνσης Ἀναστήλωσης Βυζαντινῶν καί Μεταβυζαντινῶν Μνημείων τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ, καί τή χρηματοδότηση τῆς Περιφέρειας Θεσσαλίας.
Μεταξύ τῶν οἰκοδομικῶν ἔργων πού ἔχουν μέχρι στιγμῆς πραγματοποιηθεῖ, συγκαταλέγεται καί ἡ ἀνέγερση τοῦ νέου Ἱ. Ναοῦ της. Εἶναι ἀθωνικοῦ τύπου (σύνθετος σταυροειδής ἐγγεγραμμένος Ναός μέ τροῦλο, χορούς καί δύο παρεκκλήσια), ἀφιερωμένος στό ἐν Χώναις θαῦμα τοῦ Ἀρχιστρατήγου Μιχαήλ καί θεμελιωμένος ἀπό τήν σεπτή δεξιά τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ κ.κ. Ἰγνατίου, στίς 22 Σεπτεμβρίου 2002.
Ὡστόσο, κατά τήν παροῦσα συγκυρία, ἡ ἀδελφότητα ἀντιμετωπίζει καί τήν ἀνάγκη ἀποκαταστάσεως τῶν ἐκτεταμένων φθορῶν πού ὑπέστη τό κτηριακό συγκρότημα τῆς Μονῆς καί ὁ πέριξ αὐτοῦ περιβάλλων χῶρος, μετά ἀπό τίς δύο καταστροφικές κατολισθήσεις τοῦ 2018 καί 2021, καί τίς θεομηνίες τοῦ Σεπτεμβρίου τοῦ 2023.
Διακονήματα μέ τά ὁποῖα ἀσχολοῦνται οἱ ἀδελφές εἶναι ἡ ἁγιογραφία, ἡ ἱερορραπτική, τό ἐκκλησιαστικό κέντημα, ἡ παρασκευή λιβανιοῦ καί καθαροῦ κεριοῦ, ἡ βιολογική καλλιέργεια τῆς γῆς, ἡ ἐκτροφή ζώων, ἡ παρασκευή παραδοσιακῶν γλυκῶν καί ποτῶν, ἀρτοποιημάτων καί ζυμαρικῶν, παραδοσιακοῦ ντόπιου σαπουνιοῦ καί θεραπευτικῶν ἀλοιφῶν μέ βάση τό ἁγνό μελισσοκέρι καί τά βότανα τῆς πέριξ τῆς Μονῆς φύσης, κ.ἄ. Μεταξύ αὐτῶν, μία ταπεινή προσφορά στόν χῶρο τῆς ὀρθοδόξου ἱεραποστολῆς εἶναι ἡ λειτουργία τοῦ Ραδιοφωνικοῦ της Σταθμοῦ «ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ» (87,5 FM καί www.impt.gr).
Προστάτες καί Ἔφοροι τῆς Μονῆς εἶναι οἱ Παμμέγιστοι Ταξιάρχες Μιχαήλ καί Γαβριήλ. Ἀπό τόν Μάϊο, ὅμως, τοῦ 2005, προστέθηκε καί ἡ εὐλογία τῆς παρουσίας τῆς Παναγίας «Παραμυθίας», διά τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος Της, πιστοῦ ἀντιγράφου τῆς ὁμωνύμου θαυματουργοῦ Εἰκόνος, πού βρίσκεται στήν Ἱ. Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Τό χαριτωμένο αὐτό ἀντίγραφο ἁγιογραφήθηκε ἀπό τούς Βατοπαιδινούς Πατέρες καί προσφέρθηκε στήν Ἱ. Μονή ἀπό τόν νῦν Πνευματικό της Γέροντα Ἐφραίμ, μέ τήν σεπτή εὐλογία καί τήν παρουσία τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ.κ. Ἰγνατίου.
Ξεχωριστό κειμήλιο τῆς Ἱ. Μονῆς εἶναι μιά παλαιά ἱερά λειψανοθήκη, φιλοτεχνημένη μέ τή φροντίδα καί τή δαπάνη τοῦ ὁσίου Γέροντος Γαβριήλ Ἰωάσαφ τό 1908. Περιέχει ἱερά λείψανα τῶν ἁγιορειτῶν νεομαρτύρων Εὐθυμίου, Ἰγνατίου καί Ἀκακίου, τῶν Ἁγίων Μοδέστου, Παντελεήμονος, Μερκουρίου, τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Γεδεών τοῦ Καρακαλληνοῦ καί τοῦ τοπικοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Σταματίου, τοῦ ἐξ Ἁγίου Γεωργίου Νηλείας.
Ἐκτός ἀπό αὐτήν μπορεῖ κανείς νά προσκυνήσει τά ἱερά λείψανα καί πολλῶν ἄλλων Ἁγίων, καθώς καί τεμάχιο Τιμίου Ξύλου. προσφορά καί αὐτό τοῦ Πνευματικοῦ τῆς ἀδελφότητας Γέροντος Ἐφραίμ, πού βρίσκεται ἀποθησαυρισμένο στή Μονή ἀπό τό 2016.
***
ΜΕΤΟΧΙΑ
Τό Μετόχι τῆς «Μεταμορφώσεως τοῦ Μεγάλου Σωτῆρος»
(«Μεγα-Σωτήρα»)
Πρόκειται γιά μονύδριο ἀφιερωμένο στή Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος, πού οἱ ντόπιοι συνηθίζουν νά ἀποκαλοῦν «Μεγα-Σωτήρα».
Μέ ἄγνωστο τόν χρόνο τῆς ἱδρύσεώς του, ἀνακαινισμένο τόν 18ο αἰῶνα ἀπό τόν ἐξ Ἁγίου Γεωργίου Νηλείας Γέροντα Εὐθύμιο Χατζηευαγγελινό, χρησιμοποιοῦνταν μέ τούς ἐλαιῶνες καί τό ἐλαιοτριβεῖο του, σύμφωνα μέ τήν παλαιότερη καί νεώτερη παράδοση, ὡς μετόχι τῆς Μονῆς Ταξιαρχῶν, εἴτε γιά τήν παραμονή τῶν πατέρων, εἴτε γιά τίς ἀγροτικές καί λοιπές ἐργασίες τους.
Μετά τήν κοίμηση τοῦ Γέροντα Γαβριήλ Ἰωάσαφ, οἱ διορισμένοι ἀπό τήν Μητρόπολη Δημητριάδος ἱερεῖς, μοίραζαν τή διακονία τους, ἀνάλογα μέ τήν ἐποχή τοῦ ἔτους, ἀνάμεσα στά δύο μοναστήρια, λειτουργώντας τό καλοκαίρι στόν Ταξιάρχη καί τόν χειμῶνα στή Μεταμόρφωση.
Ὡς κυρίαρχη ἡ Μονή τῶν Ταξιαρχῶν ἀνέλαβε τήν ἀνακαίνιση τοῦ μονυδρίου ἀπό τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1994. Σήμερα ἡ ἀδελφότητα, συνεχίζοντας τήν παράδοση τῶν πνευματικῶν της προγόνων, χρησιμοποιεῖ τό μετόχι γιά τίς ἀγροτικές ἐργασίες της καί τό λειτουργεῖ ἀνά τακτά χρονικά διαστήματα, ὅταν ὁ καιρός τό ἐπιτρέπει, ἰδιαίτερα κατά τήν πανήγυρή του, στίς 6 Αὐγούστου.
Παλαιότερα μετόχια
Ἡ ἱστορία τῆς Μονῆς ἀναφέρεται καί σέ ἄλλα μετόχια της, ἰδιαίτερα ἀνεπτυγμένα τόν παλιό καιρό, τά ὁποῖα χρησιμοποιοῦσαν γιά τίς πολλές τους δραστηριότητες οἱ ἀκάματοι μοναχοί. Τό καθένα ἀπό αὐτά διέθετε καί τή δική του ἐκκλησία. Σήμερα σώζονται τά ἐρείπια τῶν μετοχιάρικων αὐτῶν Ναῶν.
α) Τό μετόχι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στά βόρεια τῆς Μονῆς. Κοντά σέ αὐτό, οἱ πατέρες εἶχαν τίς στάνες γιά τό κοπάδι τῶν αἰγοπροβάτων τους, πού ἔφθαναν τά ἑκατό.
β) Τό μετόχι τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, νοτιοανατολικά τῆς Μονῆς, στά ὅρια τῶν δύο χωριῶν Ἁγίου Γεωργίου Νηλείας καί Ἁγίου Βλασίου. Σέ αὐτό οἱ πατέρες ἀσχολοῦνταν μέ τή σηροτροφία, διατηρώντας μέσα στό περιβόλι του, ἐκτός ἀπό τήν ἐκκλησία, καί μικρά κτίσματα, ὅπου ἔβαζαν τά κουκούλια τοῦ μεταξιοῦ, καί καλλιεργώντας σέ κοντινή ἀπόσταση ἔκταση μέ συκομουριές, σιτηρά καί κριθάρι, γιά τήν τροφή τῶν μεταξοσκωλήκων καί τῶν ζώων τους.
γ) Ἕνα τρίτο μετόχι κοντά στό σωζόμενο ἀκόμη μοναστηριακό ἁλώνι, τοῦ ὁποίου, ὅμως, δέν ἔχει σωθεῖ ἡ ἐκκλησία καί εἶναι ἄγνωστο σέ ποιόν Ἅγιο ἦταν ἀφιερωμένο.
δ) Τό μετόχι τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων στή θέση «Μαράθη» τῆς Γατζέας, πού ἔχει τήν καλύτερα διατηρημένη στίς ἡμέρες μας ἐκκλησία, ἀφοῦ ὁ Γέροντας Γαβριήλ Ἰωασάφ, μέ ἀφορμή τήν εὕρεση μέσα σέ αὐτό μιᾶς ἀσημένιας λειψανοθήκης, τήν ἀνακαίνισε ἐκ θεμελίων τό 1910, ἕνα μόλις χρόνο πρίν ἀπό τήν κοίμησή του.
Σ᾿ αὐτό οἱ πατέρες εἶχαν μεγάλο ἐλαιῶνα, ἐλαιοτριβεῖο, ἐργατόσπιτο, χώρους ἀποθήκευσης τῶν ἐλαιῶν καί τοῦ λαδιοῦ, καί σταύλους, ὅπου κατέβαιναν καί ξεχειμώνιαζαν τά ζῶα τῆς Μονῆς, τά αἰγοπρόβατα, ἀλλά καί τά γαϊδουράκια καί τά βόδια, πού χρησι-μοποιοῦνταν ἀπό τούς μοναχούς γιά τίς ἀγροτικές τους ἐργασίες.
ΠΑΝΗΓΥΡΕΙΣ:
6 Σεπτεμβρίου: Ἀνάμνησις τοῦ ἐν Χώναις θαύματος τοῦ Ἀρχι-στρατήγου Μιχαήλ.
8 Νοεμβρίου: Σύναξις τῶν Ἀσωμάτων Δυνάμεων.
21 Ἰανουαρίου: Ἀνάμνησις θαύματος τῆς Παναγίας Παραμυθίας.
Τήν πλησιέστερη στίς 26, Κυριακή τοῦ Μαΐου: Ἀνάμνησις τῆς ἀφίξεως τῆς Ἱερᾶς Εἰκόνος τῆς Παναγίας Παραμυθίας στή Μονή.
1 Αὐγούστου: Πρόοδος Τιμίου Σταυροῦ (παλαιά παραδοσιακή πανήγυρις τῆς Μονῆς).
6 Αὐγούστου: Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος καί πανήγυρις τοῦ μετοχίου τῆς Μονῆς «Μεγα-Σωτῆρα», μέ τέλεση τοῦ Ἑσπερινοῦ στό μετόχι καί τῆς Θείας Λειτουργίας στή Μονή.
29 Ὀκτωβρίου: Μνήμη Ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Ρωμαίας.
ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ:
Καθημερινῶς τελοῦνται στή Μονή ὅλες οἱ ἱερές ἀκολουθίες: Μεσονυκτικό, Ὄρθρος, Ὧρες, Θεία Λειτουργία, Παράκληση, Ἑσπερινός καί Ἀπόδειπνο.
ΩΡΑΡΙΟ:
Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή, ἡ Μονή εἶναι κλειστή.
Τρίτη-Πέμπτη-Σάββατο-Κυριακή, ἡ Μονή εἶναι ἀνοιχτή:
7.00΄π.μ. – 1.00΄μ.μ. καί 4.30΄ μ.μ. – 7.00΄ μ.μ.
(1η Ὀκτωβρίου ἕως 30 Ἀπριλίου)
7.00΄π.μ. – 1.00΄μ.μ. καί 5.00΄μ.μ. – 8.00΄ μ.μ.
(1η Μαΐου – 30 Σεπτεμβρίου)
Τά τηλέφωνα εἶναι ἀνοιχτά κάθε μέρα:
11.00΄π.μ. – 1.00΄ μ.μ.
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Ταχ. διεύθυνση: ΙΕΡΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΚΟΙΝΟΒΙΑΚΗ ΜΟΝΗ
ΠΑΜΜΕΓΙΣΤΩΝ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΠΗΛΙΟΥ
Τ.Θ. 1894, 373 00 ΑΓΡΙΑ
Τηλέφωνα: 24280 – 93590 / 94344
E-mail: [email protected]
Ἱστοσελίδα: www.impt.gr
