Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του 1ου Συμποσίου Ορθόδοξων Ψαλτριών & του 1ου Φεστιβάλ Χορών Ψαλτριών «Αγία Καικιλία» που πραγματοποιήθηκε στον Βόλο το τριήμερο 22-24 Νοεμβρίου 2019. Το Συμπόσιο συνδιοργάνωσε η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου και ο Χορός Ψαλτριών «Αι Άδουσαι», ενώ η όλη διοργάνωση τέθηκε υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού και του Μητροπολίτη κ. Ιγνατίου. Την καλλιτεχνική διεύθυνση της διοργάνωσης ανέλαβε η Δρ. Σέβη Μαζέρα-Μάμαλη, δομεστίκαινα του Χορού Ψαλτριών «Αι Άδουσαι».
Στο συμπόσιο πήραν μέρος περίπου 80 ψάλτριες από διάφορα μέρη της Ελλάδας (Αθήνα, Μέγαρα, Κόρινθος, Αίγιο, Πύργος Ηλίας, Αγρίνιο, Μεσολόγγι, Κέρκυρα, Θεσσαλονίκη, Χαλκίδα, Δράμα, Κομοτηνή, Τρίκαλα, Λάρισα, κ.α.), καθώς και ψάλτριες απεσταλμένες από την Ιερά Μητρόπολη Αργυροκάστρου. Έλαβαν επίσης μέρος καθηγήτριες βυζαντινής μουσικής, ψάλτριες, μαθήτριες Σχολών Βυζαντινής Μουσικής, φοιτήτριες των Τμημάτων Ψαλτικής και των Μουσικών Τμημάτων. Εισηγήσεις και ολιγόλεπτες ανακοινώσεις πραγματοποίησαν καθηγήτριες Μουσικών Τμημάτων των Πανεπιστημίων της χώρας, διδακτόρισσες, υποψήφιες διδακτόρισσες, κάτοχοι μεταπτυχιακών τίτλων μουσικολογίας, κ.α. Με την παρουσία τους και με σημαντικότατες εισηγήσεις λάμπρυναν την διοργάνωση ο κ. Γρηγόριος Στάθης, Ομότιμος Καθηγητής Βυζαντινής Μουσικολογίας Ε.Κ.Π.Α. και Διευθυντής του Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσικολογίας της Ι. Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, καθώς και ο κ. Θεόδωρος Γιάγκου, Καθηγητής Κανονικού Δικαίου και Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.
Η επίσημη έναρξη του Συμποσίου πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Παρασκευής 22 Νοεμβρίου, στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας στα Μελισσιάτικα Βόλου, ανήμερα της εορτής της Αγίας Καικιλίας, προστάτιδας της μουσικής. Ο Διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου Δρ. Παντελής Καλαϊτζίδης χαιρέτισε την διοργάνωση καλοσωρίζοντας τους/τις συνέδρους και κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του τριημέρου. Ακολούθησε ο χαιρετισμός του εκπροσώπου του Μητροπολίτη Δημητριάδος, Αρχιμανδρίτη Επιφάνιου Οικονόμου, Διευθυντή της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής της Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος. Την σκυτάλη πήρε η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ και Δομεστίκαινα του Χορού Ψαλτριών «Αι Άδουσαι» Δρ. Σέβη Μαζέρα-Μάμαλη.
Την κύρια ομιλία του Συμποσίου (Α΄ Συνεδρία, Προεδρεύων Π. Καλαϊτζίδης) έκανε ο καθηγητής Γρηγόριος Στάθης. Η ομιλία που στηρίχτηκε στην πενηντάχρονη έρευνα του καθηγητή Στάθη στους χιλιάδες μουσικούς χειρόγραφους κώδικες και που είχε τον λυρικό τίτλο «Εψές είδα ένα όνειρο», ήταν μία αναδρομή στον χρόνο, ένα μνημόσυνο στις λίγες γνωστές ψάλτριες των βυζαντινών χρόνων, όταν η γυναικεία ψαλτική στις μονές αλλά και στην ενοριακή ασματική πράξη ήταν μία πραγματικότητα. Ο κ. Στάθης αναφέρθηκε επίσης στη σύγχρονη εποχή και τους σπουδαίους χορούς μοναζουσών που άναπτύχθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες υπό την καθοδήγηση και διδασκαλία του (Ι. Μ. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ορμύλιας, Ι. Μ. Ταξιαρχών Αγίου Γεωργίου Νηλείας Πηλίου, Ι. Μ. Νταού Πεντέλης), ή που δημιουργήθηκαν με την παρότρυνση του (Χορός Ψαλτριών «Αι Άδουσαι» Βόλου). Την έναρξη του Συμποσίου έκλεισε ο Χορός Ψαλτριών «Αι Άδουσαι» παρουσιάζοντας πρόγραμμα με έργα του Ιωάννη Μαΐστορος Κουκουζέλη, του Μελχισεδέκ Επισκόπου Ραιδεστού, Μπαλασίου Ιερέως και Νομοφύλακος της Μ.Χ.Ε., Πέτρου Μπερεκέτη, Γρηγορίου Πρωτοψάλτη. Εκτός προγράμματος και προς τιμήν του καθηγητή Γρηγορίου Στάθη ο χορός έψαλλε ένα Αλληλουϊάριο με στίχους από την Αποκάλυψη του Ιωάννη, μελοποιημένο από τον ίδιο. Η εκδήλωση έκλεισε με το τροπάριο της Αγίας Καικιλίας.
Το Σάββατο 23/11 το πρωί η ημερίδα συνεχίστηκε με τις επιστημονικές εισηγήσεις και τις ολιγόλεπτες ανακοινώσεις.
Κατά την πρωινή Β΄ Συνεδρία με προεδρεύουσα την Δρ. Ευαγγελία Σπυράκου (Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό Τ.Μ.Ε.Τ.-ΠΑ.ΜΑΚ. / Εργαστήριο Κριτικής Μουσικής Έρευνας) πήραν τον λόγο με ολιγόλεπτες ανακοινώσεις οι:
Αναστασία Ζαχαριάδου , υποψήφια διδάκτωρ, με τίτλο εισήγησης «Βυζαντινή Octaechia μέσω της εφαρμογής «Makam / Makam-Mode»
Χρυσούλα Τασολάμπρου , Καθηγήτρια Βυζαντινής Μουσικής, Ιδρύτρια του «Διεθνούς Σώματος Ιεροψαλτριών στη Βυζαντινή Μουσική», με τίτλο εισήγησης «Η γυναικεία ψαλτική τέχνη και η αναγκαιότητά της στις Ορθόδοξες Εκκλησίες του εξωτερικού»
Δέσποινα Λουκίδου , Μουσικολόγος, με τίτλο εισήγησης «Η εικόνα της Παναγίας του Πάθους και η αποτύπωση του θρήνου της Παρθένου μέσα από ένα σταυροθεοτοκίου του Λέοντος Σοφού»
Οι επιστημονικές εισηγήσεις της Γ΄ συνεδρίας είχαν ως βασικό άξονα την Γυναικεία Ψαλτική. Προεδρεύουσα ήταν η Δρ. Σέβη Μαζέρα-Μάμαλη και εισηγήσεις παρουσίασαν οι:
Νεκταρία Καραντζή , Δρ. Νομικής, Πρόεδρος της Μητροπολιτικής Συμφωνικής Ορχήστρας Αθηνών που τελεί υπό την αιγίδα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ.κ. Ιερώνυμου, με τίτλο εισήγησης «Σύντομη νομοκανονική θεώρηση της θέσης της γυναίκας στην ψαλτική τέχνη»
Μαρία Αλεξάνδρου , Αν. Καθηγήτρια, Τμήμα Μουσικών Σπουδών Α.Π.Θ., με τίτλο εισήγησης «Μουσικολογικοί στοχασμοί για την διακονία της γυναικείας φωνής στην Ψαλτική Τέχνη»
Θεόδωρος Γιάγκου , Καθηγητής Κανονικού Δικαίου και Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., με τίτλο εισήγησης «Η θέση της γυναίκας στη δημόσια λατρεία»
Ευαγγελία Σπυράκου , Δρ. Μουσικολογίας, Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό (Ε.Ε.Π) / Εργαστήρι «Κριτικής Μουσικής Έρευνας», με τίτλο εισήγησης «Η γυναικεία παρουσία στην Ψαλτική Τέχνη: η περίπτωση των αστικών ναών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας»
Η Δ΄ Συνεδρία με προεδρεύουσα την κ. Τάνια Αβέλλα, Θεολόγο, Master Παιδαγωγικών, Συνεργάτη της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου περιλάμβανε ολιγόλεπτες ανακοινώσεις που παρουσίασαν οι:
Γλυκερία Μπεκιάρη , Πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Ψαλτριών, με τίτλο ανακοίνωσης «Το έργο του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ψαλτριών σε σχέση με τον σύγχρονο ρόλο της γυναίκας ψάλτριας»
Δέσποινα Γιαννακοπούλου , Υποψήφια διδάκτωρ, με τίτλο ανακοίνωσης «Βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική και προσχολική ηλικία: ένας νέος διάλογος με σημαντική προοπτική»
Αγορίτσα Ζοβοΐλη , Εκπαιδευτικός Μουσικής, Μουσικοπαιδαγωγός, Ειδική παιδαγωγός, Μουσικοθεραπεύτρια, με τίτλο ανακοίνωσης «Η ελληνική παραδοσιακή μουσική σε τυπικά περιβάλλοντα εκπαίδευσης: Μία πρότυπη προσέγγιση διδασκαλίας της σε σύζευξη με την οργανική μέθοδο διδασκαλίας Suzuki»
Βασιλική Γούση , Δρ. Βυζαντινής Μουσικολογίας-Μουσικοπαιδαγωγικής, Ms Ψαλτικής, σολίστ πιάνου, εκπαιδευτικός, με τίτλο εισήγησης «Μελίζοντας το πρόσωπο της Παναγίας στο στιχηραρικό γένος μελοποιίας»
Ακολούθησε το πρώτο Εργαστήριο (workshop) με υπεύθυνη την καθηγήτρια Μαρία Αλεξάνδρου και με τίτλο « Κασσιανή, η Βυζαντινή ποιήτρια και συνθέτιδα», στο οποίο έλαβαν μέρος ενεργά οι περίπου ογδόντα ψάλτριες του συμποσίου. Κατά το εργαστήριο παρουσιάστηκε η ζωή και το έργο της οσίας Κασσίας, ενώ οι ψάλτριες έψαλλαν κάποια από τα πιο γνωστά υμνογραφήματά της. Στο εργαστήριο συμμετείχε ομάδα με μουσικά όργανα, ενώ τιμητική φιλική συμμετοχή πραγματοποίησε ο κ. Βασίλης Αγροκώστας, Μουσικολόγος Α.Π.Θ., Διπλωματούχος κιθάρας και βυζαντινής μουσικής, πρωτοψάλτης και ερμηνευτής, συμμετέχοντας στην ομάδα των μουσικών με πολίτικη λύρα και αποδίδοντας στο δρώμενο τον ρόλο του αυτοκράτορα Θεόφιλου.
Στο Δεύτερο και τελευταίο εργαστήριο με υπεύθυνη την Δρ. Σέβη Μαζέρα-Μάμαλη οι συμμετέχουσες ψάλτριες στο συμπόσιο σε απαρτία ενώθηκαν σε έναν χορό, ψάλλοντας το Άξιον εστί σε ήχο πλ. β΄ του Γρηγορίου Πρωτοψάλτου καθώς και το Απολυτίκιο της Αγίας Καικιλίας.
Η απογευματινή συναυλία για το 1ο Φεστιβάλ Χορών Ψαλτριών πραγματοποιήθηκε στο Θέατρο Παλαιάς Ηλεκτρικής Βόλου, παρουσία του Σεβ. Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου. Έλαβαν μέρος αποδίδοντας βυζαντινούς ύμνους:
Ο Χορός Ψαλτριών «Γυναικών Ηχήματα» της Ιεράς Μητροπόλεως Χαλκίδος (Χαλκίδα) με χοράρχη την κ. Μαρία Καψάλη
Ο Χορός Ψαλτριών «Αγία Ανυσία» (Θεσσαλονίκη) με χοράρχη την καθηγήτρια Μαρία Αλεξάνδρου
Ο Χορός Ψαλτριών «Αι Άδουσαι» (Βόλος) με Δομεστίκαινα την Δρ. Σέβη Μαζέρα-Μάμαλη
Ακολούθησε η παρουσίαση του δρώμενου « Κασσιανή, η Βυζαντινή ποιήτρια και συνθέτιδα», στο οποίο έλαβαν ενεργά μέρος οι περίπου ογδόντα ψάλτριες του συμποσίου, ομάδα μουσικών και ο κ. Β. Αγροκώστας.
Το μουσικό μέρος του Φεστιβάλ έκλεισε με τους τρεις χορούς αλλά και όλες τις συμμετέχουσες ψάλτριες επί σκηνής να αποδίδουν το τροπάριο της Αγίας Καικιλίας και το Άξιον εστι σε ήχο πλ. β΄ του Γρηγορίου Πρωτοψάλτου υπό την χοραρχία της Δομεστίκαινας Δρ. Σέβης Μαζέρα-Μάμαλη.
Την εκδήλωση έκλεισε ο Σεβ. Μητροπολίτης κ. Ιγνάτιος συγχαίροντας τους διοργανωτές για την επιτυχία του εγχειρήματος, τον μεγάλο αριθμό συμμετεχουσών ψαλτριών και το υψηλό επίπεδο των εισηγήσεων. Κλείνοντας απένειμε στις χοράρχεις και των τριών Χορών Τιμητικούς Επαίνους.
Το τριημέρο των εκδηλώσεων ολοκληρώθηκε με τη συμμετοχή των γυναικείων χορών ψαλτριών «Αι Άδουσαι» (Βόλος) και «Γυναικών Ηχήματα» (Χαλκίδα) στη θεία Λειτουργία της Κυριακής 24/11, στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Νέας Ιωνίας, σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση από τον τηλεοπτικό σταθμό «Astra TV» και σε απευθείας ραδιοφωνική μετάδοση από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό «Ορθόδοξη Μαρτυρία» της Ι. Μητροπόλεως Δημητριάδος.
Δείτε το τευχίδιο (booklet) με το Πρόγραμμα του Συμποσίου, τα βιογραφικά των εισηγητριών και τις περιλήψεις των επιστημονικών ανακοινώσεων
Θεία Λειτουργία> Πηγή βίντεο: AstraΤv
