Το 3ο Διεθνές Μουσικολογικό και Ιεροψαλτικό Συνέδριο
του Τομέα Ψαλτικής Τέχνης και Μουσικολογίας
της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.
«”…εν επιγνώσει υμνούντας Σε…”, προϋποθέσεις και δεξιότητες
για την Ιερά Ψαλμωδία στην Ορθόδοξη Λατρεία».
Βόλος, 30/5 – 2/6/2018
του Τομέα Ψαλτικής Τέχνης και Μουσικολογίας
της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.
«”…εν επιγνώσει υμνούντας Σε…”, προϋποθέσεις και δεξιότητες
για την Ιερά Ψαλμωδία στην Ορθόδοξη Λατρεία».
Βόλος, 30/5 – 2/6/2018
Γράφει η Ζωή Ναούμ
Ολοκληρώθηκαν το Σάββατο 2 Ιουνίου 2018 στο Βόλο, οι εργασίες του 3ου Διεθνούς Μουσικολογικού και Ιεροψαλτικού Συνεδρίου «…εν επιγνώσει υμνούντας Σε…, προϋποθέσεις και δεξιότητες για την Ιερά Ψαλμωδία στην Ορθόδοξη Λατρεία». Το Συνέδριο διοργάνωσε για τρίτη συνεχή φορά ο Τομέας Ψαλτικής Τέχνης και Μουσικολογίας, της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου, και τελούσε υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού και του σεπτού Ποιμενάρχου της κ. Ιγνατίου. Οι εργασίες έγιναν στο Συνεδριακό κέντρο Θεσσαλίας στα Μελισσάτικα του Βόλου και διήρκεσαν τέσσερις ημέρες. Το Συνέδριο, κατά γενική ομολογία, υπήρξε αρτιότατο, τόσο από πλευράς συμμετοχών, εισηγήσεων και υψηλού επιστημονικού επιπέδου, όσο και από πλευράς οργάνωσης, τεχνολογικής υποστήριξης και δομών οι οποίες εξασφάλισαν την άψογη διεξαγωγή των εργασιών του, καθώς και την πολυήμερη φιλοξενία των συνέδρων.
Ο αριθμός των συμμετοχών και των ανακοινώσεων υπήρξε ιδιαιτέρως αξιόλογος, (πάνω από τριάντα), και το ενδιαφέρον ευρύτατο και ζωηρό. Εκτός των επιστημόνων που ταξίδεψαν από όλη την Ελλάδα στην πόλη του Βόλου για να παρακολουθήσουν τις εργασίες και να συμμετέχουν σε αυτές, καθώς και αυτών που μέσω διαδικτύου έκαναν την ανακοίνωσή τους, ιδιαίτερη αναφορά και ευχαριστίες για το μακρύ τους ταξίδι και το θερμό τους ενδιαφέρον οφείλονται στους Ζαν-Φρανσουά Γκουντεσάν από την Γαλλία, Αμίν Μπεϋχόμ από τον Λίβανο, Ιβάν Ιβάνοφ από την Βουλγαρία, Ιορδάνη Μπάνεβ Κρασιμίροφ, από την Βουλγαρία, καθώς και τις κυρίες Ζαμφίρα Ειρήνη Ντανίλα από τη Ρουμανία και Άννα Ζαγκούλινα από τη Ρωσία (Aγία Πετρούπολη), η οποία είχε και μια από τις κεντρικές ομιλίες του Συνεδρίου, με θέμα: «Ευγένιος Γκέρτσμαν: Θεμελιώδη έργα στο χώρο της επιστημονικής μελέτης της αρχαίας μουσικής και της βυζαντινολογίας». Η κ. Ζαγκούλινα επίσης, μετέφερε και παρέδωσε μια σειρά σημαντικών έργων του ρώσου βυζαντινομουσικολόγου, καθηγητού Ευγένιου Γκέρτσμαν, τα οποία ο συγγραφεύς δώρισε στον Τομέα Ψαλτικής της ΑΘΣΒ και θα κοσμούν στο εξής την Βιβλιοθήκη του.
Την εναρκτήρια εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 30 Μαΐου 2018 στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας, παρουσίασε και συντόνισε ο Χαρίλαος Κ. Καραγκούνης, τελειόφοιτος του Τμήματος Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής.
Τους Συνέδρους καλωσόρισε ενθέρμως ο Διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών κ. Παντελής Καλαϊτζίδης, ο οποίος αναφέρθηκε στο διεπιστημονικό και πολυεπίπεδο έργο της Ακαδημίας, καθώς και στις δράσεις του Τομέα Ψαλτικής Τέχνης και Μουσικολογίας, στις οποίες πάντοτε τόσο ο ίδιος όσο και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας στέκονται αφειδώλευτα αρωγοί και υποστηρικτές.
Τους Συνέδρους καλωσόρισε ενθέρμως ο Διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών κ. Παντελής Καλαϊτζίδης, ο οποίος αναφέρθηκε στο διεπιστημονικό και πολυεπίπεδο έργο της Ακαδημίας, καθώς και στις δράσεις του Τομέα Ψαλτικής Τέχνης και Μουσικολογίας, στις οποίες πάντοτε τόσο ο ίδιος όσο και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας στέκονται αφειδώλευτα αρωγοί και υποστηρικτές.
Μετά την παρουσίαση της Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου, αποτελούμενης από τους καθηγητές Θωμά Αποστολόπουλο, (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Ελλάδα,) Εμμανουήλ Γιαννόπουλο (Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης) και Μιχαήλ Στρουμπάκη (Πατριαρχική Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης) και τον Διευθυντή του Τομέα Κωνσταντίνο Χαρ. Καραγκούνη, Επίκουρο Καθηγητή της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών. Χαιρετισμούς απηύθυναν, ο εκπρόσωπος της Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου κ. Εμμανουήλ Γιαννόπουλος, και ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ιεροψαλτών της Ι. Μ. Δημητριάδος «Όσιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης», κ. Ευστάθιος Γραμμένος.
Η προσπάθεια και ένας από τους διαρκείς στόχους του Τομέα Ψαλτικής Τέχνης και Μουσικολογίας για έγκυρη και έγκαιρη έκδοση των πεπραγμένων των εργασιών των Συνεδρίων του, είχε για ακόμη μια χρονιά λαμπρά και όλως ευπρόσδεκτα από την επιστημονική κοινότητα αποτελέσματα, έτσι παρουσιάστηκε και στο 3ο αυτό Συνέδριο ο Τόμος Πρακτικών του 2ου Διεθνούς Μουσικολογικού και Διεπιστημονικού Συνεδρίου και της ηλεκτρονικής του εκδόσεως, από την υπογράφουσα το παρόν. Τόμοι Πρακτικών επιδόθηκαν στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ. Ιγνάτιο, στον τιμηθέντα κατά την βραδιά αυτή Άρχοντα Μουσικοδιδάσκαλο της Μ.Χ.Ε. κ. Κυριαζή Νικολέρη, καθώς και στα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής του Συνεδρίου, κ.κ. Εμμανουήλ Γιαννόπουλο, Μιχαήλ Στρουμπάκη και Θωμά Αποστολόπουλο, οι οποίοι τίμησαν και κόσμησαν με την παρουσία και τις ανακοινώσεις τους το Συνέδριο. Με την ευκαιρία, επιβάλλεται εδώ να σημειωθεί, ότι την επιμέλεια του Τόμου είχε ο Επιστημονικός Συνεργάτης του Τομέα Κωστής Δρυγιανάκης, ο οποίος σχεδίασε και επιμελήθηκε επίσης την αφίσα του Συνεδρίου και τα λοιπά έντυπα που το συνόδευσαν.
Τις εργασίες ευλόγησε και χαιρέτισε με την παρουσία του ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας, ο οποίος στο καλωσόρισμα που απηύθυνε κατά την εναρκτήρια πρώτη συνεδρία, και αφού πατρικώς ευχαρίστησε τους συντελεστές της διοργάνωσης, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο έργο του Τομέα Ψαλτικής Τέχνης, στην ουσιώδη και πολύπλευρη σημασία της διοργάνωσης τέτοιων Συνεδρίων, στην ευλογία να εκδίδονται και να παραδίδονται οι Τόμοι των Πρακτικών των προηγουμένων Συνεδρίων, στον καταλυτικό ρόλο της Ψαλτικής Τέχνης στη Θεία Λατρεία και τη θεμελίωση και ενίσχυση της πίστης, καθώς και στο ρόλο της Ψαλτικής ως εργαλείου για την άσκηση λειτουργών, ψαλτών και πιστών στις αρετές και την πνευματικότητα.
Στη συνέχεια, ο Διευθυντής του Τομέα Ψαλτικής Κωνσταντίνος Χαριλ. Καραγκούνης, στην Κεντρική Ομιλία του, με θέμα «….εν επιγνώσει υμνούντας Σε… Η επίγνωση ως προϋπόθεση της ιεράς Ψαλμωδίας μέσα από ιερά κείμενα», αναφερόμενος στο περιεχόμενο του όρου «Ψαλμωδία» στην Ορθόδοξη θεολογία και λατρεία, μίλησε για τις πρακτικές, ηθικές, δογματικές και εν γένει θεολογικές προϋποθέσεις που απαιτούνται για την Ψαλτική, προκειμένου αυτή να είναι μια «εν επιγνώσει» ανύμνηση, προσευχή και λατρεία του Αγίου Τριαδικού Θεού και να είναι ευάρεστη στον Κύριο.
Η εναρκτήρια εκδήλωση του τρίτου συνεδρίου του Τομέα ήταν αφιερωμένο στον Άρχοντα Μουσικοδιδάσκαλο της Μ.Χ.Ε, Κυριαζή (Ζάχο) Νικολέρη, ιστορικό, δραστήριο και πολυπαραγωγικό κομμάτι της τοπικής μας εκκλησιαστικής ψαλτικής παραδόσεως, καθώς επί μακράν σειράν ετών υπηρέτησε και κόσμησε ως πρωτοψάλτης και διδάσκαλος πολλά ιερά αναλόγια της περιοχής. Για τον δάσκαλό του και το διδακτικό και μελοποιητικό του έργο, μίλησε ο εκ των μαθητών του πρωτοψάλτης και καθηγητής Βυζαντινής Μουσικής της τοπικής μας εκκλησίας, κ. Δημήτριος Χατζηγεωργίου. Ευχαριστήρια αντιφώνηση απηύθυνε επίσης ο ίδιος ο κ. Νικολέρης.
Το φωτογραφικό υλικό και τις βιντεοσκοπημένες εργασίες όλων των ημερών του Συνεδρίου, θα βρει κανείς αναρτημένα προσεχώς στο site του Τομέα www.tomeaspsaltikis.gr, ενώ ήδη δρομολογήθηκε η έκδοση του τόμου πρακτικών του Συνεδρίου.
Κλείνοντας αυτό το σύντομο ρεπορτάζ, πρέπει να πούμε ότι ιδιαίτερο χαρακτήρα έδωσε στο Συνέδριο η παρουσία και συμμετοχή μέσω skype, του εκκλησιαστικού φωνητικού συνόλου «Θ. Κουρκουμελής – Κόθρης» από την Ζάκυνθο, πλαισιώνοντας την ανακοίνωση του διευθυντού του Παναγιώτη Μαρίνου, για την ψαλτική παράδοση της Ζακύνθου και τη μουσικολογία του ζακυνθινού εκκλησιαστικού μέλους. Ξεχωριστή επίσης υπήρξε η παρουσία κατά την τελευταία ημέρα εργασιών του Συνεδρίου, της παιδικής χορωδίας του 11ου Δημοτικού Σχολείου Δράμας, η οποία έδωσε μουσική παράσταση υπό τη διεύθυνση του κ. Δημοσθένη Σπανουδάκη, πλαισιώνοντας την ανακοίνωσή του, σχετικά με την διδασκαλία της ιεράς Ψαλμωδίας στην Δημόσια Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Κλείνοντας αυτό το σύντομο ρεπορτάζ, πρέπει να πούμε ότι ιδιαίτερο χαρακτήρα έδωσε στο Συνέδριο η παρουσία και συμμετοχή μέσω skype, του εκκλησιαστικού φωνητικού συνόλου «Θ. Κουρκουμελής – Κόθρης» από την Ζάκυνθο, πλαισιώνοντας την ανακοίνωση του διευθυντού του Παναγιώτη Μαρίνου, για την ψαλτική παράδοση της Ζακύνθου και τη μουσικολογία του ζακυνθινού εκκλησιαστικού μέλους. Ξεχωριστή επίσης υπήρξε η παρουσία κατά την τελευταία ημέρα εργασιών του Συνεδρίου, της παιδικής χορωδίας του 11ου Δημοτικού Σχολείου Δράμας, η οποία έδωσε μουσική παράσταση υπό τη διεύθυνση του κ. Δημοσθένη Σπανουδάκη, πλαισιώνοντας την ανακοίνωσή του, σχετικά με την διδασκαλία της ιεράς Ψαλμωδίας στην Δημόσια Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Προσηκόντως και ευγνωμόνως, ευχαριστίες απευθύνονται στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας για τις ευλογίες και την πατρική του μέριμνα, την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου, τον Διευθυντή και τα στελέχη της για τις άοκνες προσπάθειες και την αποτελεσματική τους συμπαράσταση, τα στελέχη του Τομέα Ψαλτικής καθώς και σε όλους (συνέδρους και μη), όσοι με την παρουσία και τον κόπο τους συνέβαλαν στην ευόδωση και επιτυχία του 3ου Διεθνούς Μουσικολογικού και Ιεροψαλτικού Συνεδρίου με θέμα: «…εν επιγνώσει υμνούντας Σε… Προϋποθέσεις και Δεξιότητες για την Ιερά Ψαλμωδία στην Ορθόδοξη Λατρεία».
