Ο Φορέας Πολιτισμού της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού Αποθέματος», που για δεύτερη χρονιά συνεχίζει το Θεματικό έτος πολιτισμού, με τίτλο: «Μάγνητες και ο πολιτισμός των γεύσεων», πραγματοποιεί μια μεγάλη Έκθεση Γλυπτικής του Ομότιμου Καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών, Θεόδωρου Παπαγιάννη, με τίτλο: «Οι δρόμοι του ψωμιού», Πτυχές του εμβληματικού αγώνα των ανθρώπων για τον επιούσιο.
Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν τη Δευτέρα 16/10, «Παγκόσμια Ημέρα Ψωμιού», στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας, παρόντος του δημιουργού της έκθεσης Θεόδωρο Παπαγιάννη, ο οποίος θα παρουσιάσει την εργασία του.
Ο παγκόσμια αναγνωρισμένος Γλύπτης, έργα του οποίου είναι εγκατεστημένα από το Σικάγο μέχρι την Οδησσό και στις σπουδαιότερες Ελληνικές πόλεις, είναι και ο δημιουργός του Μνημείου της Εθνικής Αντίστασης, που εγκαταστάθηκε στην παραλία του Βόλου το 1987.
Στους άμεσους στόχους του φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός», είναι η υλοποίηση ενός παράλληλου με την έκθεση εκπαιδευτικού προγράμματος, προσδοκώντας αυτή η εκπαιδευτική δράση να αποτελέσει ένα ακόμα λιθαράκι σε ζητήματα ευαισθητοποίησης των μαθητών της περιοχής μας σε θέματα διατροφής. Άλλωστε, η ιδιαίτερη εστίαση της «Μαγνήτων Κιβωτού» σε ζητήματα εκπαίδευσης των νέων αποτελεί και την κύρια επιδίωξη του Σεβ. Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου, προέδρου του φορέα.
Το θέμα της έκθεσης σχετίζεται με ένα βασικό στοιχείο της καθημερινής μας διατροφής. Το ψωμί είναι η απαρχή του πολιτισμού κατά το Διαγόρα, που τόσο πολύ ταυτίστηκε με τον άνθρωπο και τη ζωή του. Ο φούρνος και το ψωμί είναι μια πολύ σημαντική απασχόληση των ανθρώπων και της περιοχής μας, επειδή, με τους τόσους πολέμους και άσχημες περιόδους, είχαν πεινάσει πολύ, επειδή ήξεραν ότι δουλεύοντας στον φούρνο δεν θα πεινάσουν ή ότι θα κερδίσουν σίγουρα τη ζωή τους. Σήμερα ακόμη θα βρεις φουρναραίους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Ελλάδας, θα βρεις αρτεργάτες που θα σου διηγηθούν πόσο σκληρή ήταν η ζωή τους, που δούλευαν όλη νύχτα για να έχουν έτοιμο το ψωμί την αυγή. Ποιος δε θυμάται ακόμα τις φωνές των χωριανών του Πηλίου, που μέσα στη νύχτα, τα μεσάνυχτα, φώναζε ο ένας τον άλλο να ξεκινήσουν, δυο-τρεις μαζί, να φορτώσουν ξύλα και να τα πάνε στον Βόλο να τα πουλήσουν στους φουρναραίους, ώρες περπάτημα και επιστροφή, για να πάρουν πέντε δεκάρες για λίγο αλάτι, λίγο λάδι ή οτιδήποτε χρειαζούμενο για το σπίτι. Γι’ αυτό, το ψωμί προκαλούσε δέος, γιατί είχε πολλή τυραννία ώσπου να κερδηθεί.
Ακόμη, το λαϊκό ψωμί (καρβέλι), και το ταψί με τα πρόσφορα, γιατί αυτά τα πρόσφερε η κάθε οικογένεια για να έχει τη βοήθεια του Θεού, ώστε να έχει ψωμί το σπίτι, αλλά και σαν ευχαριστία στον Θεό, γιατί έχει το ψωμί της, “τον άρτον ημών τον επιούσιον Δος ημίν σήμερον”.
«Είμαστε τελικά αυτό που ζήσαμε στα παιδικά μας χρόνια», λέει ο Θεόδωρος Παπαγιάννης. Όταν οι μαστόροι γύριζαν του Αϊ-Δημήτρη στο Ελληνικό Ιωαννίνων, ύστερα από την περιοδεία τους, που είχε ξεκινήσει του Αϊ-Γιώργη, η πρώτη τους δουλειά ήταν να πάνε στο παντοπωλείο για να εξασφαλίσουν το στάρι για το ψωμί της χρονιάς. Ο πατέρας του Θεόδωρου Παπαγιάννη είχε παντοπωλείο και ο εκκολαπτόμενος γλύπτης τότε παρακολουθούσε και κατέγραφε την αγωνία των ανθρώπων για τον επιούσιο άρτο σε έναν δύσκολο και φτωχό τόπο. Ο ίδιος βοηθούσε για το ψωμί της οικογένειας βόσκοντας πρόβατα και πλάθοντας παράλληλα μορφές από πηλό.
Αργότερα ο εκκολαπτόμενος έγινε διακεκριμένος γλύπτης, καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, και πήγε μακριά, ως το πολυσύχναστο αεροδρόμιο του Σικάγου όπου εγκατέστησε τους μαραθωνοδρόμους του, ένα γιγαντιαίο γλυπτό είκοσι δύο μέτρα μήκος και έντεκα ύψος.
Τον Ιούνιο του 2012 ο Θεόδωρος Παπαγιάννης παρουσίασε την εγκατάσταση «Άρτος» στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο. Πάνω από χίλια χαρακτηριστικά πήλινα ειδώλια του γλύπτη – άνδρες, γυναίκες, ζευγάρια, μητέρες με τα παιδιά στην αγκαλιά τους ή προστατευμένα μέσα στο πανωφόρι τους – πορεύονται τον δρόμο της επιβίωσης προς τα κεραμικά σακιά του σταριού και τα έτοιμα καρβέλια, υπό τα βλέμματα των ηγετών, των θεών, των προστατών που το ίδιο το πλήθος έχει ανάγκη να δημιουργεί. Αυτή η πορεία προς την επιβίωση συμβολιζόταν με το ψωμί, το λαϊκό καρβέλι, που έφτιαχναν οι ίδιες οι νοικοκυρές στη γάστρα, της φόρμας που αγόραζαν από τους «ευρωπαϊκούς» φούρνους, τις λειτουργιές που ζύμωναν, για να προσφέρουν στην εκκλησία. Και το ψωμί, ως σύμβολο της μοναχικής πορείας του ανθρώπου στον κόσμο, δεν εμφανίστηκε τότε αλλά προϋπήρχε. «Με απασχολούσε πάντα η βασική φροντίδα του ανθρώπου, η έγνοια του η μεγάλη, ο επιούσιος άρτος», λέει.
Και ποιος δε γνωρίζει ότι ο δρόμος του ψωμιού περνά μέσα από το «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεόδωρος Παπαγιάννης», που δημιούργησε ο ίδιος στο Ελληνικό Ιωαννίνων. Εκεί δύο μεγάλες αίθουσες του Δημοτικού Σχολείου, από το οποίο αποφοίτησε και εκείνος, είναι αφιερωμένες στο ψωμί. Έχει φιλοτεχνήσει, με το γνωστό του εικαστικό ιδίωμα, τον βολόσουρα, που συμβολίζει την παραγωγή του σιταριού, τα σακιά με το αλεύρι, τη γάστρα πάνω στα κάρβουνα, τα κάθε είδους ψωμιά μέσα στις σκάφες του ζυμώματος από ξύλο πλατάνου.
Πολλά από αυτά τα έργα που έχει δημιουργήσει θα τα εγκαταστήσει στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας, στα Μελισσάτικα, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους κατοίκους της περιοχής μας να τα επισκεφθούν και να φέρουν στη μνήμη τους, οι παλαιότεροι, στιγμές από τη δύσκολη νιότη της αναζήτησης ενός κομματιού, ακόμη και ξερού ψωμιού. Περισσότερο, όμως, για να κάνει κοινωνούς με τη διαδικασία του ψωμιού, όλους τους μαθητές, που θα επισκεφθούν το Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας και μέσω του Εκπαιδευτικού προγράμματος θα μάθουν τα μυστικά του και θα το σέβονται περισσότερο!
Ο Γιάννης Παπαϊωάννου, μέλος του Δ.Σ. της «Μαγνήτων Κιβωτού», που συνδέεται με τον Γλύπτη από την συνεργασία που είχαν στον Καλλιτεχνικό Οργανισμό του Δήμου Βόλου, όταν εγκατέστησε το Μνημείο της Εθνικής Αντίστασης στην παραλία, θα καλωσορίσει το δημιουργό και η Γλύπτρια Βασιλική Πέρκα, παλιά φοιτήτρια του Καθηγητή στην Σχολή Καλών Τεχνών, θα παρουσιάσει τη ζωή και το έργο του. Την εκδήλωση θα κλείσει ο Πρόεδρος της Μαγνήτων Κιβωτού», Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος.
