Εἶναι χαρά καί τιμή μου νά χαιρετίζω γιά ἄλλη μιά χρονιά τό ἐτήσιο ὀγκολογικό συνέδριό σας, καί νά σᾶς ἀπευθύνω λόγο πατρικό. Συγχαίρω ἐγκάρδια ὅλους γιά τή συμμετοχή, ἰδιαίτερα ὅμως ἐπαινῶ τήν ὀργανωτική ἐπιτροπή γιά τήν ὄλη προετοιμασία, ἀλλά καί γιά τήν ἐπιλογή τῆς πόλης μας ὡς ἕδρας διεξαγωγῆς τοῦ συνεδρίου. Εἶναι ἰδιαίτερα σημαντικό, οἱ τελευταῖες ἐξελίξεις τῆς ἰατρικῆς ἐπιστήμης νά ἀνακοινώνονται στόν τόπο, πού σεμνύνεται ὅτι ὑπηρέτησε τήν ἰατρική ἀπό τά μυθικά ἀκόμη χρόνια, ὅταν ὁ σοφός Κένταυρος Χείρωνας θεράπευε τίς νόσους μέ τά ἰαματικά βότανα τοῦ «εἰνοσίφυλλου» Πηλίου. Εἶναι ἐπίσης ἄξιο ἀναφορᾶς καί τό γεγονός ὅτι τόν τόπο ἐτοῦτο τόν εὐλόγησαν μέ τήν ἀνάργυρη προσφορά τους οἱ Ἅγιες Ἰατροί Ζηναΐδα καί Φιλονίλλα ἀπό τά πρῶτα χριστιανικά χρόνια. Ὑφίσταται ἔκτοτε μιά ἐπαινετή παράδοση διακονίας τῆς ἰατρικῆς στήν πατρίδα μας. Καί ὅπωσδήποτε, ὅταν καλεῖται κανείς νά ἀκολουθήσει τά χνάρια τῶν προγόνων του, φέρει στούς ὤμους του βαρύτερη τήν εὐθύνη νά τούς ξεπεράσει.
Ὁ πατέρας τῆς ἰατρικῆς, Ἱπποκράτης, ὁ ἐνδοξότερος τῶν διαδόχων τοῦ Ἀσκληπιοῦ, ἔθεσε ἤδη πρό αἰώνων τίς προϋποθέσεις γιά τήν προαγωγή τῆς ἐπιστήμης αὐτῆς. Ὅρισε τίς βάσεις καί τό ἦθος της, διδάσκοντας ὅτι ὁ ἰατρός ὁφείλει νά ἀντιμετωπίζει τόν ἀσθενῆ ὡς δισυπόστατο ἑνιαῖο ψυχοσωματικό σύνολο, μέ στόχο ὄχι μόνο τή θεραπεία τοῦ ὀργάνου πού πάσχει, ἀλλά καί τήν ἀποκατάσταση τῆς ἁρμονικῆς σχέσης καί ἰσορροπίας μεταξύ ψυχῆς καί σώματος. Σάν ἱερή παρακαταθήκη φυλάσσει καί τιμᾶ ὁ ἰατρικός κόσμος ὅ,τι δίδαξε καί κληροδότησε στούς μεταγενέστερους ὁ Ἱπποκράτης, ὁ πατέρας τῆς Ἰατρικῆς.
Ὡς πνευματικός πατέρας κι ἐγώ, θέλησα δυό λόγια νά σᾶς ἀπευθύνω μέ ὅλη τήν ἔκφραση τῆς ἀγάπης μου. Πράγματι, χαίρετε τῆς ἰδιαίτερης ἐκτίμησης καί τοῦ σεβασμοῦ ὅλων μας, καθώς διακονεῖτε τήν κορωνίδα τῶν ἐπιστημῶν. Δεδομένου μάλιστα ὅτι ἡ ὑγεία εἶναι θεῖο δῶρο, ἐσεῖς περιφρουρῶντας καί διατηρῶντας την, ἐπιτελεῖτε θεϊκό λειτούργημα. Ἀναμφισβήτητα, ἐμεῖς δέν μποροῦμε κἄν νά προσεγγίσουμε τά μυστήρια τῆς ἐπιστήμης σας, πού ἐξελίσσεται ραγδαῖα, ἀφήνοντας ἔκπληκτη τήν ἀνθρωπότητα. Μᾶς εἶναι τελείως ἄγνωστος καί ξένος ὁ κόσμος τῶν ἱστῶν καί τῶν ὀργάνων, ἀπροσπέλαστο τό γονιδιακό τοπίο τοῦ πυρῆνα ἤ τό πυκνό διαδίκτυο τῶν πρωτεϊνικῶν μορίων στό πρωτόπλασμα τῶν κυττάρων. Ὡστόσο, θαυμάζουμε, καθώς πληροφορούμαστε ὅτι νέα «πεδία δόξης» ἀνοίγονται στή μοριακή βιολογία, νέες καινοτόμες προοπτικές στή θεραπεία ἀνίατων ἀσθενειῶν. Ἡ διάγνωση καί ἀνάδειξη προδιάθεσης σέ πολλά νοσήματα, σήμερα εἶναι δυνατόν νά γίνει γονιδιακά. Στόν καρκίνο, καί ὄχι μόνο, ἡ θεραπεία μπορεῖ νά εἶναι στοχευμένη, ἀλλά καί νά ἐξατομικεύεται. Σέ ἀσθενεῖς μέ τήν ἴδια νόσο ὑπάρχει ἡ δυνατότητα νά ἐπιλέγεται σέ κάθε περίπτωση διαφορετικό φάρμακο μέ περισσότερες πιθανότητες ἐπιτυχίας, ὡς ἕνα εἶδος γονιδιακοῦ «χημειογράμματος», κάτι ἀνάλογο μέ τό γνωστό ἀντιβιόγραμμα στίς λοιμώξεις. Ἤδη, γίνεται χρήση στοχευμένων θεραπειῶν στήν καθ’ ἡμέρα κλινική πράξη, γιά μιά εὐρύτερη κλίμακα νεοπλασιῶν. Ὄγκοι, πού παλαιότερα θεωροῦνταν ἀνθεκτικοί σέ συνήθεις συμμβατκές θεραπεῖες, σήμερα έλέγχονται ἀποτελεσματικά. Σέ καμμιά ἄλλη ἐποχή δέν ὑπῆρξε τέτοια ἐλπίδα γιά ἐπαναστατικές προόδους στόν τομέα τῆς ἔγκαιρης διαγνωστικῆς καί θεραπευτικῆς ἰατρικῆς. Γι’ αὐτό καί μέ δέος προσβλέπουν στά πρόσωπά σας οἱ πάσχοντες, προσδοκῶντας μέ λαχτάρα τό θαῦμα τῆς ἐπιστήμης στήν ἀντιμετώπιση τῆς ἀσθένειάς τους, καί εἰδικότερα τῆς μάστιγας τοῦ καρκίνου, πού διεθνῶς ἀποτελεῖ τήν προτεραιότητα τῆς ἰατρικῆς ἔρευνας.
Κάποιες ὡστόσο φορές ἀναρωτιόμαστε, μήπως οἱ καταιγιστικές ἐξελίξεις τῆς ἰατρικῆς, καί οἱ νέες διαγνωστικές καί θεραπευτικές μέθοδοι μέ τά βιοηθικά διλήμματα πού ἑνίοτε ἀνακύπτουν, ὑποκρύπτουν τόν κίνδυνο νά χαθεῖ τό μέτρο, καί ἡ σύγχρονη ἰατρική νά μετατραπεῖ ἀπό ἀνθρωποκεντρική σέ μηχανοκεντρική ἐπιστήμη, χωρίς τή γοητεία τῆς ζωογόνου σχέσης γιατροῦ καί ἀσθενοῦς· μιᾶς σχέσης, πού δέν ἀσκεῖ ἁπλᾶ ἀνυπολόγιστα εὐεργετική ἐπίδραση στόν ψυχισμό τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά προκαλεῖ καί εὐνοϊκή γιά τήν ἄμυνα τοῦ ὀργανισμοῦ ἀνοσολογική ἀπάντηση. Ἴσως ὀφείλουμε νά ἐπιστρέφουμε πάντα ταπεινά στίς ρίζες τῆς Ἱπποκράτειας ἰατρικῆς, χωρίς βέβαια νά ἀπαρνούμαστε τά μεγάλα ὀφέλη τῆς σύγχρονης ἤ καί μελλοντικῆς βιοτεχνολογίας. Τά ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστήμης εἶναι πολλά, χωρίς ὅμως νά ἐγγυῶνται θαλπωρή ἀνθρωπιᾶς, οὔτε πνοή ζωῆς.
Μέ πατρική ἀγάπη σᾶς συνιστῶ σεμνότητα στήν ἄσκηση τῆς ἰατρικῆς. Ἐφοδιαστεῖτε μέ τίς ἀπαιτούμενες γνώσεις, μοιραστεῖτε τίς ἐμπειρίες σας καί τίς καλές πρακτικές, κυρίως ὅμως ἀγαπεῖστε τούς ἀσθενεῖς σας, στά πρόσωπα τῶν ὁποίων θέλησε νά ἀντικατοπτρίζεται ὁ Ἰησοῦς, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν κοινωνική τους θέση, τή φυλή ἤ τή θρησκεία τους. Ὁ ρόλος σας ἄς μήν περιορίζεται στήν ἀποκατάσταση τῆς διαταραγμένης λειτουργίας κάποιων ὀργάνων, τό ἔργο σας ἄς μήν ἐξαντλεῖται στήν προσφορά μόνο τεχνολογικῆς βοήθειας. Ὡς ἰατροί εἶστε χρήσιμοι ἀκόμη καί στούς ἀσθενεῖς πού θεωροῦνται ἀθεράπευτοι, γιατί σᾶς χρειάζονται ὄχι μόνο ὡς τεχνοκράτες τῆς ὑγείας, ἀλλά καί ὡς συμβούλους καί συμπαραστάτες καί στή ζωή καί στό θάνατο.
Θά κλείσω μέ ἕναν προβληματισμό, ὅσον ἀφορᾶ στόν ἰδανικό ἰατρό. Πῶς πρέπει νά εἶναι τό προφίλ του; Ἄραγε ὑπάρχει ἀπάντηση;
Μοιάζει σάν αὐτό πού λένε γιά ἐμᾶς τούς κληρικούς. Ἄν εἶναι δραστήριος ὁ κληρικός, τόν θεωροῦν ὑπερβολικά κουρδισμένο. Ἄν εἶναι ἤρεμος, τόν θεωροῦν νωθρό ἤ τεμπέλη. Ἄν ἔχει γκρίζα μαλιά θεωρεῖται γέρος. Ἄν εἶναι νέος, λένε πώς δέν ἔχει ἐμπειρία. Ἄν θέλει νά κάνει ἀλλαγές, τόν θεωροῦν ἐπαναστάτη. Ἄν δέν θέλει, λένε πώς δέν παίρνει πρωτοβουλίες. Ἄν κηρύττει κατά τῆς ἁμαρτίας, τόν θεωροῦν φανατικό. Ἄν δέν τό κάνει, λένε πώς εἶναι κοσμικός. Ἄν χρησιμοποιεῖ κινήσεις τῶν χεριῶν ὅταν ἐκφράζεται, τόν θεωροῦν ἠθοποιό. Ἄν παραμένει ἀκίνητος, τόν λένε ξύλινο. Ἄν ὑψώνει τή φωνή του, λένε πώς φωνάζει, ἄν δέν τήν ὑψώνει, τόν θεωροῦν μονότονο. Ἄν εἶναι στό σπίτι του, λένε πώς θά ἔπρεπε νά εἶναι ἔξω, ἐπισκεπτόμενος ἐνορίτες. Ἄν θεαθεῖ στό δρόμο, λένε πώς θά ἔπρεπε νά εἶναι κλεισμένος μέσα καί νά προσεύχεται.
Ἑπομένως ποιό εἶναι τό μέτρο; Σᾶς ἀπαντῶ ἐπικαλούμενος τήν ἐπίκαιρη -λόγῳ τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς- εὐχή τοῦ Ἁγίου Ἐφραίμ. «Πνεῦμα σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καί ἀγάπης» ἄς διακατέχει ὅλους μας. Σέ αὐτές τίς ἀρετές ἄς ἀναζητήσουμε τήν ἀπάντηση.
Μέσα ἀπό τήν καρδιά μου σᾶς εὔχομαι νά ἔχετε ὑγεία, καί νά προσφέρετε μέ ζῆλο, γνώση κι ἀγάπη τίς πολύτιμες ὑπηρεσίες σας στούς ἀνθρώπους. Καλή ἐπιτυχία στίς ἐργασίες τοῦ συνεδρίου σας. Ὁ Θεός νά σᾶς εὐλογεῖ καί νά σᾶς ἁγιάζει!
