Του Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου
Λίγες μέρες μας χωρίζουν από τη νύχτα των Χριστουγέννων. Μια νύχτα ξεχωριστή, που πριν από 2014 χρόνια, χάρισε στην ανθρωπότητα ένα θαύμα. Δεν είναι τόσο η ανατροπή των φυσικών νόμων, που κάνει την Παρθένο να φέρνει στον κόσμο έναν Υιό. Ούτε η παρουσία ενός Μεσσία, που αποφασίζει να παρουσιαστεί στους ανθρώπους. Το μεγαλύτερο θαύμα είναι η αποκάλυψη ενός Θεού, που στο όνομα της άπειρης αγάπης Του για του ανθρώπους, απογυμνώνεται από τα χαρακτηριστικά της θεότητός Του και επισκέπτεται μια ανθρωπότηταβυθισμένη στο έρεβος των σφαλμάτων και της ματαιοδοξίας της. Στέκει αυτός, ένας Θεός Παντοδύναμος και Πάνσοφος, στην αρχή μιας διαδρομής προς την έξοδο από κάθε είδους κρίση, διαδρομή που ξεκινά από την ηθελημένη απογύμνωση από κάθε εξουσία, κάθε αυτοθέωση, κάθε αλαζονεία, αιτίες που οδήγησαν την ανθρωπότητα σε σκοτάδι πηχτό. Η νύχτα εκείνη ήταν η εικόνα μιας ανθρωπότητας στο δικό της αδιέξοδο. Κι όμως! Γίνεται μήτρα φωτός και δίνει τη θέση της σε λάμψη υπερκόσμια.
Ίσως η εικόνα ενός βαθιού σκοταδιού, να είναι για τους πολλούς ακατανόητη. Ποτέ άλλοτε ο πλανήτης δεν ήταν τόσο φτωχός σε δάση, αλλά και τόσο φωταγωγημένος από φως συμβατικής ή led τεχνολογίας. Από το διάστημα, η Γη φαντάζει πλέον ως άστρο. Το σκοτάδι όμως, όχι λυτρωτικό, αλλά απειλητικό και τρομακτικό, δεν έχει χαθεί. Ως φαίνεται, έχει μεταφερθεί στις ανθρώπινες καρδιές. Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά, που η ανθρωπότητα διέρχεται από στενό μονοπάτι, με δεξιά και αριστερά να απλώνεται η άβυσσος. Για πρώτη φορά όμως στην ανθρώπινη ιστορία, έχουμε τόσο ευρεία πληροφόρηση και τόσες εικόνες από το απύθμενο βάθος, που μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη θηριωδία. Αυτό το γεγονός αναμφίβολα μας πανικοβάλλει και κλονίζει την πεποίθησή μας πως η σύγχρονη τεχνολογία, αλλά και η υποτιθέμενη σταδιακή ωρίμανση του ανθρώπου, θα βάλει τον κόσμο μας σε μια, έστω και στοιχειώδη, τάξη.
Την τάξη αυτή, μέσα στην ιστορία, την επεδίωξαν πολλοί. Όλες οι αυτοκρατορίες και οι μεγάλοι στρατηλάτες και ηγέτες την οραματίστηκαν και προσπάθησαν να την επιβάλουν, είτε με στρατιωτικά είτε με ειρηνικά μέσα. Κι όταν η τάξη αυτή φαινόταν να επιβάλλεται, ερχόταν πάντα η κατάρρευση, κατάρρευση παταγώδης και οδυνηρή. Μετά από κάθε αυτοκρατορία, μετά από την κάθε νέα τάξη πραγμάτων, ερχόταν πάντα η σύγκρουση, ο τρόμος και η καταστροφή για ένοχους και αθώους. Μετά από κάθε πύργο της Βαβέλ, φωτισμένο περήφανα από τους προβολείς της ανθρώπινης ματαιοδοξίας, ερχόταν πάντα το σκοτάδι της ασυνεννοησίας, της διάσπασης, της μισαλλοδοξίας. Πάντα ένα δάσος κατασκότεινο, όχι λυτρωτικό, αλλά τρομακτικό, γεμάτο «πάταγο καί βρόμο, βλαστήμιες και κατάρες και θριαμβευτικὲς φωνὲς ανακατωμένες με τον τριποδισμὸ των αλόγων καὶ την κλαγγή των σπαθιών». (Ανδρέας Καρκαβίτσας, Ὁ ζητιάνος, 1897)
Ένα τέτοιο σκοτάδι υποδέχεται και φέτος τον νεογέννητο Χριστό. Σκοτάδι φαινομενικά ανίκητο, απελπιστικό, ικανό να καταπιεί κάθε φως και κάθε ελπίδα. Σκοτάδι γεμάτο με αυθάδεια και αλαζονεία, που ρίχνει μια περιφρονητική ματιά στην ταπεινή φάτνη και διακηρύσσει με βεβαιότητα πως ούτε ο Θεός ο ίδιος δεν μπορεί να το εμποδίσει στο έργο της αδικίας και της διχόνοιας. Σκοτάδι παράλογο, σκοτάδι χωρίς αναστολές, χωρίς ντροπή, χωρίς ενοχές. Και μάλιστα, σκοτάδι με την επιβράβευση φανταστικών θεών και υποσχέσεις ουράνιων επιβραβεύσεων.
Μέσα από μια τέτοια ατμόσφαιρα προβάλλει και φέτος ο Χριστός. Μεγαλοπρεπής και θριαμβευτής, όχι από κατορθώματα πολιτικά ή επιτυχίες επιχειρηματικές, αλλά από την ισχύ της ταπεινοφροσύνης και της αγάπη Του. Το σκοτάδι προσπάθησε και προσπαθεί να απορροφήσει τον νεογέννητο άρχοντα της αγάπης και Εκείνος βγαίνει από το βαθύσκιωτο δάσος του μίσους και της αρπαγής αλώβητος, έτοιμος να σκορπίσει τις δωρεές Του και να καλέσει την ανθρωπότητα σε δρόμο συμφιλίωσης και καταλλαγής. Η παρουσία Του δεν επιτρέπει στη βία και τον εγωισμό να εδραιωθούν ως αυτονόητες και μοιραίες. Η ενανθρώπησή Του δεν επιτρέπει στην ανθρωπότητα να λησμονήσει την «πρώτη στολή» της αγάπης και της ειρηνικής συνύπαρξης του ανθρώπου με τον συνάνθρωπο και τη Δημιουργία. Η κένωσή Του δεν επιτρέπει στην οικουμένη να παραδοθεί σε μονόδρομους απελπισίας από την κατάρρευση συστημάτων και ιδεολογιών και να παραιτηθεί από ένα νέο ξεκίνημα.
Το φως της νύχτας εκείνης, το φως κάθε Χριστουγεννιάτικης νύχτας, αποκαλύπτει την αδυναμία του σκότους να απορροφήσει την ελπίδα. Αυτή κάνει τις αναμφισβήτητες και ολοφάνερες οδύνες του καιρού μας να οδηγούν, όχι σε παραίτηση και παθητικότητα, αλλά σε δράση και μαρτυρία μιας άλλης, καλύτερης ζωής. Αυτή κάνει την καχυποψία και την ανθρωποφοβία να οδηγούν, όχι σε απομόνωση και επιθετικότητα, αλλά σε έξοδο και συνάντηση με τον «άλλον», κοντινό ή μακρινό.
Τα προβλήματα δεν αφορούν πλέον μεμονωμένα πρόσωπα, ούτε καν μεμονωμένους λαούς. Οι λύσεις θα προκύψουν από ανθρώπους με στέρεη πνευματική ταυτότητα και οικουμενική προοπτική, αλλά και από μια κοινωνία έτοιμη να γεφυρώνει τις αντιθέσεις και να συνθέτει. Αυτά προσφέρει ο ζωντανός νεογέννητος Θεός, εξερχόμενος του «κατασκίου δασέος», έτοιμος να μετατρέψει τα κατασκότεινα σε ολοφώτεινα και τα αδύνατα σε δυνατά.
