Του Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου
Αποτελεί πλέον διαπίστωση ακόμη και των πιο ανυποψίαστων συμπατριωτών μας, πως η περιβόητη κρίση δεν αφορά μόνον τα οικονομικά μεγέθη. Αφορά τον εντοπισμό νοήματος ζωής, αφορά τον τρόπο που σχετιζόμαστε στην καθημερινότητά μας, αφορά την εμπλοκή μας σε δράσεις ευρύτερες από το στενό μας ιδιωτικό συμφέρον, με άλλα λόγια, αφορά τον πολιτισμό μας.
Όπως και αν εννοήσει κανείς την έννοια «πολιτισμός», θα συναντήσει τα σημάδια της κρίσεως. Σε ένα πρώτο επίπεδο, εκείνο που αφορά τα έργα Τέχνης, θα διαπιστώσει μια οδυνηρή απουσία νέας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Δεν είναι μόνον η απουσία οικονομικών πόρων, που αναμφίβολα παίζει καθοριστικό ρόλο. Είναι και μια έλλειψη έμπνευσης, διάθεσης για υπέρβαση των καθημερινών και μίζερων, αναζήτησης της καλαισθησίας και της προφητικής λειτουργίας, που πάντα έχει η αυθεντική καλλιτεχνία.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο, βιώνουμε ένα έλλειμμα πολιτισμού στη καθημερινότητα μας. Έλλειμμα ευγένειας στις σχέσεις μας, έλλειμμα καλαισθησίας στους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, έλλειμμα ευκαιριών για ποιοτική ανάπαυση, ψυχαγωγία και στοχασμό. Και το χειρότερο, αυτή η έλλειψη πολιτισμού, φαίνεται πως αποτελεί συνειδητή πολιτική επιλογή, που εκφράζεται με την πλήρη απαξίωση της αισθητικής παιδείας σε όλες της βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Εκεί, όμως, που η κρίση του πολιτισμού αποτελεί για την πατρίδα μας έναν θανάσιμο κίνδυνο, είναι σε ένα τρίτο επίπεδο: Σε εκείνο της συναίσθησης μας, πως ανήκουμε σε μια κοινωνία, σε μια «πόλη», όχι με την έννοια του αθροίσματος οικοδομικών τετραγώνων, αλλά με την έννοια της οργανωμένης συνύπαρξης πολιτών, που έχουν κατανοήσει πως η μοίρα τους είναι κοινή και πως o «πολιτισμός» είναι ο τρόπος να ζήσουν ΜΑΖΙ.
Κι όμως, η πατρίδα μας έμεινε όρθια σε εποχές εξίσου δύσκολες με τη σημερινή, ακριβώς επειδή διατήρησε ως κόρην οφθαλμού ένα κοινό κώδικα αξιών, τον πολιτισμό της, με αποτέλεσμα να διατηρήσει την κοινωνική της συνοχή και να παραμένει σε θέση να απορροφά τους κραδασμούς των ιστορικών, κοινωνικών και οικονομικών κρίσεων.
Όσο η πατρίδα αυτή κρατούσε ζωντανή την «πόλη», ήταν σε θέση και ποιότητα καθημερινών σχέσεων να διατηρήσει και καλλιτεχνικά αριστουργήματα να δημιουργήσει, τόσο στο πλαίσιο του Αρχαιοελληνικού της παρελθόντος, όσο και στο νέο πλαίσιο, που προέκυψε από την ευλογημένη σύζευξη Ελληνισμού και Χριστιανισμού.
Ετούτη τη φανέρωση του πολιτισμού σε όλες του τις διαστάσεις θέλησε να επιχειρήσει η Μητρόπολη Δημητριάδος και Αλμυρού, με την ίδρυση του φορέα πολιτισμού «ΜΑΓΝΗΤΩΝ ΚΙΒΩΤΟΣ», του οποίου η επίσημη παρουσίαση έγινε το Σάββατο 28 Ιουνίου στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας στον Βόλο, με κεντρικό ομιλητή τον ομότιμο καθηγητή του Πολυτεχνείου, κ. Τάσσιο. Όπως προσδιορίζεται από την ιδρυτική του πράξη, σκοπός του είναι να εντοπίσει και να αναδείξει τα δείγματα της Τέχνης που διαμόρφωσε η κοινωνία της Μαγνησίας, στηριγμένη στις Ορθόδοξες και Ελληνικές της ρίζες, δηλ. τα αποτυπώματα του νοήματος της ζωής στην μακραίωνη παράδοση της. Και αφού τα εντοπίσει, καλείται να τα προστατεύσει, να τα αναδείξει και να τα παραδώσει ανακαινισμένα και αυθεντικά στις επόμενες γενεές, πιστεύοντας πως αποτελούν πολύτιμα δείγματα της ομορφιάς της ψυχής αυτού του λαού, που ζυμώθηκε με την καλαισθησία του Ελληνικού πολιτισμού και το ήθος της Ορθοδοξίας μας. Με την έννοια αυτή, ένας τέτοιος οργανισμός μεταβάλλεται σε κιβωτό διατήρησης, αλλά και φορέας νέας σποράς. Το πολιτιστικό απόθεμα που καλείται να διασώσει αποτελεί ουσιαστικά απόθεμα ζωτικών δυνάμεων αναγέννησης και συνέχισης της ιστορικής πορείας της τοπικής κοινωνίας.
Ευρύτερα, όμως, η προσπάθεια αυτή έχει μια ιδιαιτερότητα: ενώ πρόκειται για ένα αμιγώς Εκκλησιαστικό οργανισμό, ο οποίος θα λειτουργήσει με την έγκριση της Ιεράς Συνόδου, έχει έναν αμιγώς πολιτιστικό προσανατολισμό. Ο συνδυασμός αυτός αποτελεί την καλύτερη επιβεβαίωση, πως η Ορθοδοξία δεν πήρε ποτέ τον χαρακτήρα μιας ατομικής θρησκευτικότητας, αλλά αποτέλεσε πηγή εξόδου από την ιδιωτεία και ένταξη σε κοινωνία προσώπων. Ο Εκκλησιασμός της, που στις μέρες μας έχει πάρει το νόημα ατομικής παρακολούθησης μιας τελετής, είχε πάντα – και συνεχίζει να έχει – μια πολύ ευρύτερη διάσταση: Την έξοδο από την ατομικότητα και την συνάντηση με τον «άλλον», τον συμπολίτη, με τον οποίον συγκροτούμε σχέση αγάπης και τον καθιστούμε συνεργάτη σε έργα κοινωνικής αλληλεγγύης, αλλά και καλαισθησίας.
Με άλλα λόγια, ο εκκλησιασμός που εξέρχεται των ορίων του ναού γίνεται πολιτισμός, που μέσα από το πανηγύρι στην πλατεία του χωριού, το αποτυπωμένο μεράκι στο ξύλο, την πέτρα, το κέντημα, τον λόγο, τη μουσική της λαϊκής μας παράδοσης, σκορπίζει στον κόσμο την χαρά και τη ελπίδα της ανάστασης.
Σ΄ αυτή την ιδιότυπη ιεραποστολή καλείται η «ΜΑΓΝΗΤΩΝ ΚΙΒΩΤΟΣ», που ελπίζει, στον δρόμο που χάραξε, να βρει συνοδοιπόρους σε όλη την Ελλάδα.
«Δημοκρατία», 5/7/2014
