Πρός τούς
Εὐλαβεστάτους Ἐφημερίους
τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί καί πατέρες
Τήν τελευταία τριετία ἔχουμε ἀποδυθεῖ ἀπό κοινοῦ Ἐπίσκοπος καί ἱερεῖς σέ ἕναν τιτάνιο ἀγώνα γιά τόν ἐπανευαγγελισμό τοῦ ποιμνίου μας σχετικά μέ τήν τέλεση τῶν ἱερῶν Μυστηρίων καί ὁρισμένων ἱεροτελεστιῶν.Ὅ,τι ἐπιτεύχθηκε , ὀφείλεται μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ στό φιλότιμο καί τή συνέπειά σας. Μέ δεδομένα τά ἀποτελέσματα τῶν κοινῶν μας προσπαθειῶν, ἐπιθυμῶ νά μοιρασθῶ μαζί σας τήν ἀγωνία μου γιά ἕνα παράδοξο φαινόμενο, πού ἐπεκτείνεται καθημερινά καί ἀποτελεῖ πλέον μιά ποιμαντική πρόκληση.
Ἀναφέρομαι στήν ταυτόχρονη τέλεση τῶν μυστηρίων τοῦ γάμου ἑνός ζεύγους καί τῆς βάπτισης τοῦ παιδιοῦ τους. Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ὁ τρόπος τελέσεως τῶν δύο μυστηρίων ἀπό κοινοῦ δέν εἶναι ἄγνωστος στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας. Προῆλθε ἀπό τήν ἐμπειρία τῆς ἱεραποστολῆς, ὅπου καί σήμερα ἀκόμη προγραμματίζονται ὁμαδικές βαπτίσεις ἐνηλίκων καί τῶν παιδιῶν τους καί ἀκολουθοῦν οἱ γάμοι τῶν νεοβαπτισθέντων γονέων. Στήν πατρίδα μας, κυρίως στή δεκαετία τοῦ 1990, συνέβη κάτι ἀνάλογο ὅταν πλῆθος οἰκονομικῶν μεταναστῶν ἀπό τίς πρώην κομμουνιστικές χῶρες καί εἰδικά τή γειτονική Ἀλβανία κατέφθασε στή χώρα μας. Οἱ συνάνθρωποί μας ἀρχικά βρῆκαν συμπαράσταση καί στοργή και κατόπιν ἀναζήτησαν (ὄχι πάντοτε με ἀγαθά κίνητρα) τό ἱερό Βάπτισμα καί τόν ἱερολογημένο Γάμο. Ἐπρόκειτο γιά μιά ἔκτακτη ποιμαντική ἀνάγκη, ἡ ὁποία ἔχει περιοριστεῖ τά τελευταῖα χρόνια.
Ἀντί ὅμως αὐτῶν τῶν ἐκτάκτων ποιμαντικῶν καταστάσεων ἐδῶ καί μιά πενταετία ἄρχισε να προβάλλει τό φαινόμενο μιᾶς ἰδιότυπης «Στεφανο-Βαπτίσεως» . Ἀρχικά καθιερώθηκε ἀπό πρόσωπα τῆς δημοσιότητας καί προβαλλόμενο ἀπό τά ΜΜΕ θεωρήθηκε ὡς μιά καινούρια μόδα. Τή σκυτάλη κατόπιν πῆραν καί οἱ ἐπιχειρηματίες πού ἀσχολοῦνται μέ τήν προετοιμασία δεξιώσεων , προτείνοντας στούς ἐνδιαφερομένους να πραγματοποιοῦν τά δυό μυστήρια μέ ἕνα ἔξοδο (δηλ. γεῦμα πρός τούς προσκεκλημένους), ὅπως ἀκριβῶς «ἀγοράζουμε δύο σέ συσκευασία τοῦ ἑνός»!!
Βρισκόμαστε ἐνώπιον μιᾶς ποιμαντικῆς πρόκλησης καί συνάμα ἑνός ὁρίου στή σχέση μας μέ τούς μελλόνυμφους, αὐτοῦ τοῦ τόσο ἐπίλεκτου ἀλλά καί δύσκολου στή διαχείρισή του τμήματος τοῦ ποιμνίου μας. Καί τό ἐρώτημα εἶναι : Θά προχωρήσουμε στήν ἀμνήστευση αὐτῆς τῆς ἀσέβειας καί τῆς ἀποϊεροποίησης τῶν ἁγίων μυστηρίων, ἐπειδή ἁπλῶς αὐτοί οἱ ἄνθρωποι καταλήγουν νά κάνουν τό σύνθετο-διπλό μυστήριο στήν Ἐκκλησία; Ἤ μήπως θά ἐλέγξουμε, μέ προδρομικό ζῆλο, τόν ἐπιχειρούμενο ὑποβιβασμό καί τήν ὑποτίμηση τῆς Θείας Χάριτος; Ἐρωτήματα δύσκολα νά ἀπαντηθοῦν , ἀκολου-θώντας τή μία ἀπό τίς δύο λύσεις. Ἐπειδή ἡ ἀλήθεια βρίσκεται καί ὑπέρκειται τοῦ μέσου , πρέπει νά ἀναζητήσουμε μιά λύση ξεκινώντας :
Α) ἀπό τή συνειδητοποίηση ἐκ μέρους μας γιά ποιούς λόγους ΔΕΝ πρέπει νά τελοῦμε γάμο καί βάπτιση ταυτοχρόνως καί
Β) μέ ποιόν τρόπο θα μιλήσουμε σε κείνους πού μᾶς τό ζητοῦν.
- Τυπικά καί κανονικά δέν ὑφίσταται κώλυμα τελέσεως γάμου καί βαπτίσεως ταυτοχρόνως, ἐφόσον τά δύο μυστήρια ἔχουν διαφορετική ἱερολογία μέ ἐναρκτήρια εὐλογία καί ἀπόλυση.
- Οὐσιαστικά μέ τήν ταυτόχρονη τέλεση γάμου γονέων καί βαπτίσεως τοῦ τέκνου τους ἔχουμε τίς ἑξῆς συνέπειες :
- Τήν ἀποδοχή καί ὄχι ἁπλῶς τήν ἀνοχή τῆς ἁμαρτίας τῶν προγαμιαίων σχέσεων.
Ἀσφαλῶς γιά κάτι τέτοιο δέν εὐθύνεται τό ἄκακο παιδάκι. Δέν διαφεύγει τῆς προσοχῆς μας τό γεγονός ὅτι ἡ πλειοψηφία τῶν σύγχρονων μελλονύμφων συνάπτει σχέσεις σαρκικές πρίν τό γάμο, ἄν μή καί στήν ἐφηβική ἡλικία.( Ἐδῶ εἶναι ἀνάγκη νά προβοῦμε σέ μιά ἄλλη ἐξίσου σημαντική ποιμαντική διαχείριση).Τό ὅτι γνωρίζουμε ἀλλά σιω-ποῦμε δέ σημαίνει ἀποδοχή ἀλλά διακριτική ἀνοχή.Ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἄλλα δέχεται «κατά ἀνοχήν» καί ἄλλα «κατ’ εὐδοκίαν», ποτέ ὅμως τήν ἀνθρώπινη ἀμετανοησία καί τή σκληροκαρδία( δηλ. ἐμμονή στήν ἁμαρτία).
- Νομιμοποιεῖται διά τῆς πλαγίας ὁδοῦ ὁ πολιτικός γάμος.
Οἱ περισσότεροι ἀπ’ὅσους ἔχουν τελέσει πολιτικό γάμο λόγῳ σκοπιμοτήτων (σύναψη δανείου, μεταθέσεις κ.τ.τ.) καί ὄχι πολιτικοθρησκευτικῶν πεποιθήσεων (ἄθεοι, ἀλλόθρησκοι κ.λ.π.), ζοῦν μέ τήν αἴσθηση πώς εἶναι κανονικά παντρεμένοι καί τεκνοποιοῦν.Πιεσμένοι κάποτε ἀπό τόν κοινωνικό περίγυρο (γονεῖς, συγγενεῖς φίλοι κ.λ.π.), ὁ ὁποῖος στήν πατρίδα μας εὐτυχῶς ἀκόμη δέν ἔχει ἀποδεχθεῖ τόν πολιτικό ὡς γάμο σύμφωνο μέ τίς παραδόσεις μας, ἔρχονται στήν Ἐκκλησία καί ζητοῦν ἱερολογία τοῦ μυστηρίου ἔχοντας ἤδη ἀποκτήσει παιδί(ά). Ἑπομένως , μᾶς καλοῦν ἐμμέσως νά ἀποδεχθοῦμε καί νά ἐπευλογήσουμε κάτι πού οἱ ἴδιοι θεωροῦν ὡς γνήσιο γάμο, ἐνῶ ἐμεῖς σαφῶς ὄχι. Ὡς σήμερα δέν ἔχει ἀρθεῖ ἡ συνοδική ἀπόφαση τοῦ 1983 πού καταδικάζει τόν πολιτικό «γάμο» καί ἀπαγορεύει σέ ὅσους τόν πραγματοποιοῦν νά γίνονται π.χ. ἀνάδοχοι σέ βάπτισμα.
- Προωθεῖται μιά νέου τύπου «ἠθική» , ὅπου τά γεγονότα τῆς ζωῆς συγχέονται καί οἱ παραδοσιακές ἀξίες καταπατοῦνται και μετατρέπονται σέ ἄμορφη μάζα.
Ὅλοι μας κοιτάζοντας π.χ. τά οἰκογενειακά φωτογραφικά λευκώματα βλέπουμε μιά χρονολογική σειρά: γάμος , γέννηση παιδιῶν, βάπτισή τους, ἀργότερα γάμος τους , γέννηση ἐγγονῶν, βάπτισή τους κ.ο.κ. Γιά φαντα-σθεῖτε πώς στά καινούρια λευκώματα π.χ ἡ μητέρα τοῦ βαπτιζομένου , φορώντας το νυφικό της θά εἶναι ταυτόχρονα καί νύφη στό γάμο της! Ἄραγε ὅλα αὐτά δέ δημιουργοῦν σύγχυση ; δέν προκαλοῦν μια συγκεχυ-μένη εἰκόνα στίς ψυχές τῶν παιδιῶν καί γιά τά δυό μυστήρια;
- Πλήρης ὑποβιβασμός τῶν μυστηρίων σέ οἰκονομική συναλλαγή.
Ζοῦμε στήν ἐποχή τῆς ταχύτητος, τῶν προσφορῶν και τῶν «παζαριῶν» στίς καθημερινές μας συναλλαγές , ἀπό τίς σχέσεις μας λ.χ. μέ τήν Ἐφορία ἕως τίς μικροαγορές. Ὅλα γίνονται γρήγορα , μέσα σε ἐλάχιστες προθεσμίες, κυνηγώντας τίς προσφορές καί ἐπιδιώκοντας μικρότερες τιμές καί ἐκπτώσεις. Θά μποροῦσαν νά «γλιτώσουν» τά Ἱερά Μυστήρια ἀπό αὐτό τόν καταναλωτικό τρόπο σκέψης; Σέ αὐτόν ἐθίζεται ἡ πλειοψηφία τῶν χριστιανῶν μας, πού κυριαρχοῦνται ἀπό ἕνα κοσμικό φρόνημα. Βουτηγμένος σέ μιά κακομοιριά, ὁ καθένας ἀναζητεῖ τό φθηνό καί τό γρήγορο. Βεβαίως ὅλα τοῦτα τά εἴχαμε ἐπισημάνει στήν προηγούμενη ἐγκύκλιό μας γιά τήν ἀπαγόρευση τῆς μεταβιβάσεως βαπτίσεων.Ὁ ὑποβιβασμός τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων σέ κοσμικές τελετές δέν προέρχεται μόνον ἀπό τό φρόνημα τῆς ἐποχῆς- ἡ ὁποία οὕτως ἤ ἄλλως «ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται» – ἀλλά καί ἀπό τόν αὐτοϋποβιβασμό μας σέ διεκπεραιωτές οἰκονομικῶν συναλλαγῶν. Ὅταν δηλαδή ἐμεῖς οἱ ἴδιοι, μπροστά στο οἰκονομικό κέρδος, κάνουμε ἐκπτώσεις στίς ποιμαντικές ἀρχές μας, στίς θεολογικές ἀξίες μας, στήν τελετουργική ἱεροπρέπειά μας, γιά νά «τακτοποιήσουμε» ἐξωτερικά (ἀλλά ποτέ ἐσωτερικά καί πνευματικά) τούς ἐνορίτες (πού συχνά θεωροῦμε πελάτες μας) ,τότε τί ἄλλο να περιμένουμε;
Γιά τούς παραπάνω λόγους ἀποφασίσαμε νά ἀπαγορεύσουμε τήν ταυτόχρονη τέλεση τῶν μυστηρίων τοῦ γάμου και τῆς βαπτίσεως , τά ὁποία σέ περιπτώσεις μελλονύμφων πού ἔχουν ἤδη τεκνοποιήσει θά τελοῦνται πλέον ἀπολύτως χωριστά .Φρονῶ ὅτι πρέπει νά σταθοῦμε στό ὕψος τῶν περιστάσεων, νά διαφυλάξουμε τό κῦρος τῆς ἱερωσύνης μας καί τήν προσωπική μας ἀξιοπρέπεια. Γι’αὐτό καί τό βάρος μας πρέπει νά δοθεῖ στούς ποιμαντικούς χειρισμούς πρίν ἀναγκαστοῦμε να ὑποστοῦμε πιέσεις καί νά ἀντιμετωπίσουμε διλήμματα.
- Ἀπαιτεῖται ἐκ μέρους μας γλυκύτητα καί εὐπρέπεια, ἀκόμη κι ὅταν ἀναγκαζόμαστε να ἀρνηθοῦμε.Ὁ Γέροντας Αἰμιλιανός Σιμωνοπετρίτης ἔλεγε συχνά πώς «δέν γνωρίζω ἄν μπορέσουμε να γίνουμε πνευματικοί ἄνθρωποι, μποροῦμε ὅμως νά γίνουμε εὐγενεῖς». Μήν ξεχνᾶτε ὅτι ὁ γιατρός δέν ἀποπαίρνει τόν πληγωμένο καί ἄρρωστο, ἀλλά πρίν ἀπό τά πικρά φάρμακα καί τίς ἐπώδυνες ἐπεμβάσεις τόν ένθαρρύνει μέ λόγια θερμά, γνωρίζοντας πώς θά τόν πονέσει μετά ἀπό λίγο.
- Μή βιαζόμαστε νά «ἀποπάρουμε» τά νέα παιδιά πού παρασύρονται ἀπό τό πνεῦμα τῆς ἐποχῆς. Μήν ξεχνοῦμε ὅτι σέ πολλές πράξεις τους ἐξωθοῦνται ἀπό τούς γονεῖς , τούς μεγαλυτέρους τους, τόν κοινωνικό περίγυρο, ὅσους δηλαδή – θεωρητικά δυστυχῶς – μοιάζουν να ἔχουν ἐμπειρία, ἀρχές καί χριστιανικό ἦθος !
- Μέ σαφήνεια ἀναπτύσσουμε τά ἐπιχειρήματά μας καί μέ σταθερότητα προβάλλουμε τή διδασκαλία τῶν ἁγίων πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὄχι μέ ὕφος κηρυγματικό, διδασκαλικό ἤ -τό χειρότερο!-εἰσαγγελικό καί καταγγελτικό, ὥστε νά φύγουν κατησχυμμένοι καί νά μήν ὁδηγήσουν ποτέ ξανά τά βήματά τους στην Ἐκκλησία. Το ποιμαντικό μας πρότυπο εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας, ὁ φίλος τῶν ἁμαρτωλῶν. Στόχος εἶναι νά καταλάβουν τό λάθος τους καί νά κατανοήσουν πώς ὑπάρχει ἑτοιμα-σμένος ἀπό το Θεό γιά χάρη τους χῶρος στήν Ἐκκλησία, πού τούς περι-μένει.
- Ἐντελῶς πρακτικά τούς προτείνουμε γιά τήν ὑπέρβαση τῆς δυσκολίας τους, τονίζοντάς τους τήν προσωπική μας θυσία χρόνου καί κόπου γιά χάρη τους : Α) Γάμο καί βάπτιση σέ διαφορετικές ἡμέρες π.χ. Σάββατο βράδυ βάπτιση τοῦ παιδιοῦ, Κυριακή μεσημέρι γάμος τῶν γονέων και γεῦμα στούς προσκεκλημένους και για τις δυό χαρές. Β) Βάπτιση τό πρωί καί γάμος τό βράδυ, δηλ. τήν ἴδια μέρα ἀλλά μέ ἀπόσταση ὡρῶν, ὥστε να ἀποφύγουμε τραγελαφικά , ὅπως γάμο μιά ὥρα πρίν ἀπό τή βάπτιση «γιά νά εἴμαστε ἐντάξει καί μέ την ἐντολή τοῦ Δεσπότη!! »
- Στό μέτρο πού μᾶς εἶναι δυνατό, θά ἀξιοποιήσουμε καί ἐμεῖς ἀπό τή μεριά τῆς Μητροπόλεως τήν ὡραία εὐκαιρία τῆς παραδόσεως τῶν ἀδειῶν γάμου, ἡ ὁποία καρποφορεῖ καί ἀποδίδει σημαντικά, γιά τήν ἐνημέρωση καί τήν κατατόπισή τους καί σ’αὐτό τό θέμα.
Τό μέτρο τῆς ἀπαγορεύσεως τελέσεως γάμου και βαπτίσεως ταυτοχρόνως τίθεται σε ἰσχύ ἐπισήμως ἀπό 1ης Ἰανουαρίου 2012 για να δοθεῖ ἡ εύκαιρία να ένημερωθοῦν έγκαίρως οἱ ἐνδιαφερόμενοι. ὅσοι ὅμως το ἐπιθυμοῦν μποροῦν να το ἐφαρμόσουν και νωρίτερα ἔχοντας ἤδη την εὐλογία τῆς ἹερᾶςΜητροπόλεως.
Πατέρες και συλλειτουργοί μου
Τίποτε δέν ἀποτελεῖ πιό ἀκριβό δῶρο τοῦ Θεοῦ στήν ἐπισκοπική μας διακονία, ἀπό τήν ἑνότητά μας καί τήν ἑνιαία ποιμαντική μας. Παρακαλῶ τούς μεγαλυτέρους συμπρεσβυτέρους μου νά ἐνωτισθοῦν τήν ἀγωνία μου νά μή χάνονται ψυχές, ὅταν κάποτε δείχνουν μιάν αὐστηρότητα τελείως ἀνεδαφική για τό σήμερα. Προτρέπω καί ἐνθαρρύνω τούς νεωτέρους νά ἀποβάλουν κάθε δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία, νά ἀποκτήσουν ἱεραποστολική διάθεση, γλυκύτητα λόγων καί τρόπων γιά νά κερδίσουν τίς ψυχές τῶν μελλονύμφων πού μποροῦν-καί λόγῳ ἡλικίας-να προσεγγίσουν εὐκολότερα. Σέ ὅλους εὔχομαι πλούσια τή θεία καρποφορία στα πνευματικά σας ἔργα.
Με ἐγκάρδιες πατρικές εὐχές
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ
